Башҡорт дәүләт педагогия университетының тарихы бик үҙенсәлекле. Уның прототибы булып 1909 йылда классик университетҡа әйләнгән Уҡытыусылар институты тора. 1967 йылда ул юғары уҡыу йорто булараҡ тергеҙелә. Республикала педагогик юғары уҡыу йортоноң барлыҡҡа килеүе квалификациялы педагогик кадрҙар әҙерләү кәрәклеге һәм белем биреүҙең дөйөм үҫеше менән бәйле. 1950 – 1970 йылдарҙа мәктәптәрҙә мотлаҡ 8 йыллыҡ, аҙаҡтан урта белемгә күсеү буйынса радикаль үҙгәрештәр була. Һуғыштан һуң 20 йыл эсендә дөйөм белем биреү уҡыу йорттарында уҡыусылар һаны яйлап арта, ә реформалаштырыу һөҙөмтәһендә уларҙың һаны хатта бер-нисә тапҡырға күбәйә. Урта мәктәптәрҙә уҡыусылар һаны үҫә. Етерлек күләмдә юғары белемле педагогик кадрҙар әҙерләү көнүҙәк проблемаға әйләнә.

Бигерәк тә был мәсьәлә беҙҙең төбәктә бик ныҡ күҙәтелә: күрһәткес буйынса Башҡорт АССР-ы илдә һуңғы урындарҙың береһен алып тора. 1965 йыл аҙағына республикала бары 42 мең генә педагог эшләй, бигерәк тә математика, физика, әҙәбиәт,рус һәм сит тел уҡытыусыларына ихтыяж ҙур була. Республикабыҙҙағы Башҡорт дәүләт университеты, Бөрө һәм Стәрлетамаҡ педагогик институттарының потенциалы ҡуйылған талаптарға, бигерәк тә ауыл мәктәптәре талаптарына, тура килмәй. Был ситуациянан сығыуҙың берҙән-бер юлы – яңы юғары педагогик уҡыу йортон асыу була. Шуға КПСС Башҡорт обкомы, Башҡорт АССР-ының Министрҙар Советы, шулай уҡ республиканың Мәғариф министрлығының үтенес ҡағыҙы (ходатайствоһы) буйынса республикала яңы педагогик юғары уҡыу йорто ойоштороу тураһында ҡарар ҡабул ителә.

История Башкирского педагогического вуза уникальна, ее особенность состоит в том, что он не появился как вновь созданный в 1967 году, а был возрожден. Его прототипом был Учительский институт, открытый в 1909 году и позже преобразованный в классический университет. Возрождение педагогического вуза в республике было продиктовано необходимостью подготовки квалифицированных кадров и общей логикой развития образования. В 1950-70-е годы в отечественной школе происходят радикальные изменения – переход к обязательному восьмилетнему, а затем и среднему образованию. За двадцать послевоенных лет численность учащихся в общеобразовательных учебных заведениях постепенно растет, а в связи с реформированием их количество возрастает в несколько раз. Значительно увеличилось число учащихся средних школ. Самой насущной проблемой становится подготовка достаточного количества педагогических кадров, особенно с высшим образованием.

The history of Bashkir State Pedagogical University is unique and its uniqueness lies in the fact that the University did not appear as newly created in 1967 but it was revived. Its prototype was the Teacher's Institute founded in 1909 and later transformed into a classical university. The revival of the Pedagogical University in the Republic was caused by the need of qualified teachers and was connected with the changes in the system of education and its development. In 1950-70-s there were dramatic changes concerning schools such as, transition to a compulsory eight-year school education and later transition to a ten-year secondary education. During twenty years after the war, the number of students in secondary schools was gradually increasing and in connection with the above-mentioned changes, their number grew several times later on. As a result, the number of students in secondary schools significantly increased. The most pressing problem was to train a sufficient number of teachers providing them with higher education.

В нашем регионе эта проблема ощущалась остро; по названному показателю Башкирская АССР занимала одно из последних мест по стране. Так, к концу 1965 года в республике работало всего 42 тысячи педагогов, особенно не хватало учителей математики, физики, литературы, русского и иностранных языков. Потенциал действующих вузов: Башкирского государственного университета, Бирского и Стерлитамакского педагогических институтов не удовлетворял насущным потребностям, особенно сельских школ республики. Единственным выходом в создавшейся ситуации могло быть открытие еще одного высшего педагогического учебного заведения. Поэтому по ходатайству Башкирского обкома КПСС, Совета Министров Башкирской АССР, а также Министерства просвещения республики было принято решение об организации нового педагогического вуза.

Башкирский государственный педагогический институт был образован по распоряжению Совета министров РСФСР № 40-р от 9 января 1967 года и Приказу Министерства просвещения РСФСР № 12 от 18 января того же года. Первыми факультетами становятся филологический, иностранных языков и физико-математический. Одновременно формируется управленческое и научно-педагогическое ядро, состоящее из ректората и шести кафедр: марксизма-ленинизма, педагогики и психологии, русского языка и литературы, иностранных языков, физики и математики, физического воспитания. Начинает создаваться инфраструктура: библиотека, учебные кабинеты для реализации учебно-воспитательного и научно-исследовательского процесса.

That was an urgent problem for our region. The number of teachers in the Bashkir ASSR was one of the lowest in the country. Thus, by the end of 1965, there were only 42 thousand teachers in the Republic and there was a lack of teachers of mathematics, physics, literature, Russian and foreign languages as well. Such universities of the republic as Bashkir State University, Sterlitamak and Birsk Pedagogical Universities could not provide enough number of teachers and did not satisfy the urgent needs, especially in rural schools of the Republic. The only solution was to found another teachers' training university. Therefore, following the request of the Bashkir regional Committee of CPSU, Council of Ministers of the Bashkir ASSR, as well as the Ministry of education of the Republic it was decided to establish a new pedagogical University.

Bashkir State Pedagogical University was established by order No. 40-r of the RSFSR Council of Ministers dated January 9, 1967 and Order No. 12 of the Ministry of education of the RSFSR of January 18, 1967. First faculties at the university were: the faculty of philology, the faculty of foreign languages and the faculty of physics and mathematics. At the same time university administration and six new departments appeared. Those new departments were: the department of Marxism-Leninism, the department of pedagogy and psychology, the department of the Russian language and literature, the department of foreign languages, the department of physics and mathematics and the department of physical education as well. The university building had new classrooms for study and research and a new library.

The first rector of the University was Marvan Yangirovich Yangirov, PhD in History, professor. He was appointed to this position by the Ministry of Education of the RSFSR and worked in this position till 1971. As he later recalled, the most important task was the recruitment of university teachers. Mostly they were experts and postgraduates from other universities. During the first five years of operation of the University, fifteen people were sent to continue their postgraduate study at the universities of Moscow, Leningrad, Kazan and Sverdlovsk .Of course, they were not so highly-experienced; only about 60% of the teachers had up to five years university work experience. Therefore a special course of lectures for young teachers was created and plans for conferences on teaching techniques and scientific conferences were developing as well. Such conferences as "Teaching at the University", "Lecturer's Speech" and "Methods of Examination Holding" were conducted and recommendations for planning and reporting on educational, educational-methodical and scientific-research work of the university teachers were made and implemented during the first years as well.

Башҡорт дәүләт педагогия университеты 1967 йылдың 9 ғинуарындағы РСФСР Совет министрлығының 40-сы һанлы ҡарары һәм шул йылдың 18 ғинуарындағыРСФСР Мәғариф министрлығының 12-се һанлы бойороғо буйынса ойошторола. Тәүгеләрҙән булып филология, сит илдәр һәм физика-математика факультеттары асыла. Бер үк ваҡытта ректорат һәм алты кафедра: марксизм-ленинизм, педагогика һәм психология, рус теле һәм әҙәбиәте, сит телдәр, физика һәм математика, физик тәрбиә кафедраларынан торған идара итеү һәм фәнни-педагогик үҙәк булдырыла. Китапхана, уҡыу-тәрбиә, фәнни-тикшеренеү эштәрен тормошҡа ашырыу өсөн уҡыу кабинеттары – инфраструктура булдырыла башлай.

Институттың беренсе ректоры итеп тарих фәндәре кандидаты, доцент Мәрвән Йәнгир улы Йәнгиров тәғәйенләнә, был вазифала ул 1971 йылға тиклем эшләй. "Төп мәсьәлә педагогик кадрҙар йыйыу ине", – тип иҫләй ул. Уларҙы туплау икенсе юғары уҡыу йорттарынан белгестәрҙе һәм аспирантураны тамамлаусыларҙы йәлеп итеү аша башҡарыла. Институттың формалашыуыныңтәүге биш йылында уҡ Мәскәү, Ленинград, Ҡазан һәм Свердловск юғары уҡыу йорттарының аспирантураһына 15 кеше ебәрелә. Әлбиттә, күпселек уҡытыусыларҙың тәжрибәһе ҙур булмай, тик 60% тирәһегенә педагогтарҙың юғары уҡыу йортонда 5 йыл уҡытыу стажы була. Шуға күрә «Йәш уҡытыусылар өсөн лекторий», методик һәм фәнни конференциялар үткәреүҙәр планлаштырыла. Беренсе йылдарҙа «Юғары уҡыу йорто педагогикаһы», «Лекторҙың теле», «Имтихан ҡабул итеү методикаһы» темаларына конференциялар үткәрелә, «Уҡытыусылар составының уҡыу-уҡытыу, уҡытыу-методик һәм фәнни-тикшеренеү эштәрен планлаштырыу буйынса тәҡдимдәр» төҙөлә.

Төрлө йүнәлештәр буйынса ойошторолған ҙур эштәр башҡарыу юғары уҡыу йортонда 1970 йылдар башына уҡытыусылар һанын 160 еткереүгә булышлыҡ итә. Шуға ҡарамаҫтан уҡытыусылар составының дәрәжә кимәле тейешле нормаларға тура килмәй: педагогтар араһында ни бары 40 фән кандидаты була, был бөтә контингенттың 25% тәшкил итә. Кафедралар тигеҙ тупланмай. Иң уңышлы кафедрабулып марксизм-ленинизм кафедраһы тора, унда уҡытыусыларҙың 67% фәнни дәрәжәгә эйә була. Педагогика һәм психология факультетында был һан 67% булһа, рус һәм сит ил әҙәбиәте кафедраһында – 62%, рус теле кафедраһында – 45%, сит телдәр кафедраһында 2 генә фән кандидаты була. Был дөйөм республикала фәнни дәрәжәле кадрҙарҙың булмауын күрһәтә. Ошо мәсьәләне хәл итеү маҡсатында республика администрацияһы һәм юғары уҡыу йорто етәкселеге квалификациялы кадрҙар йәлеп итеү буйынса байтаҡ эш үткәрә, уҡытыусылар илдең төп вуздарына аспирантура, докторантураға уҡырға ебәрелә, һәм былар оҙаҡламай яҡшы һөҙәмтәләр бирә.

Йәш институтҡа үҙенең матди базаһын булдырыу кәрәк була. Иң тәүҙә партияның өлкә комитеты һәм БАССР Министрҙар Советы юғары уҡыу йортона Д.И. Мечников исемендәге фәнни-тикшеренеү институтының буш бинаһын бирә, бөгөнгө көндә унда Филологик белем биреү һәм мәҙәниәт-ара коммуникация институты урынлашҡан. Ҡала тарафынан ятаҡ бүленә. «Башкиргражданпроект» яңы уҡыу корпусы проектын төҙөй. Институт капиталь ремонт үткәрелгән дүрт этажлы бинала эшкә тотона, кәрәкле йыһаз да алына.

Первым ректором института Министерством просвещения РСФСР был назначен кандидат исторических наук, доцент Марван Янгирович Янгиров, проработавший в этой должности до 1971 года. Как он вспоминал впоследствии, самой главной задачей был набор педагогических кадров. Их комплектование осуществлялось за счет привлечения специалистов из других вузов, а также за счет выпускников аспирантуры. Уже в первые пять лет функционирования института в целевую аспирантуру вузов Москвы, Ленинграда, Казани и Свердловска было направлено пятнадцать человек. Опыт большинства преподавателей, конечно, был небольшим, лишь около 60% педагогов имели стаж работы в вузе до пяти лет. Поэтому был создан «Лекторий для молодого преподавателя», разрабатывались планы проведения методических и научных конференций.

Проведение огромной организационной работы по многим направлениям способствовало тому, что к началу 1970-х годов в вузе работало уже 160 преподавателей. При этом уровень остепененности профессорско-преподавательского состава не соответствовал требуемым нормам: среди педагогов было всего 40 кандидатов наук, что составляло 25% всего контингента. Это отражало общереспубликанскую ситуацию нехватки кадров с научными степенями. С целью решения этой проблемы руководство вуза и администрация республики проводили последовательную работу по привлечению квалифицированных кадров (к примеру, в эти годы квартиры преподавателям выделяли в достаточном количестве), преподаватели направлялись в аспирантуру и докторантуру в ведущие вузы страны, что вскоре дало зримые результаты.

By the beginning of 1970-s, due to a great human resources organization development the number of teachers working at the University had increased up to 160 people. Nevertheless, not all the teachers had necessary qualifications to meet the required standards for university teachers. Thus, only 40 of them had PhD degrees, which was only 25% of the total number of teachers. The departments were staffed with qualified personnel extremely uneven. The most favourable situation was at the department of Marxism-Leninism, where 67% of teachers had required degrees. The department of pedagogy and psychology had 57% of teachers with necessary degrees, the department of Russian and foreign literature had only 62% of such teachers, the department of the Russian language had 45% and the department of foreign languages had only two teachers with PhDs. This showed a nationwide situation of a shortage of personnel with scientific degrees. To address this problem, the University administration and the administration of the Republic carried out consistent work on attraction of qualified personnel, for example: during those years university teachers were provided with apartments in sufficient quantity, moreover, they were sent to get post-graduate education in leading universities of the country. All these soon caused visible results.

Молодому институту необходимо было создавать собственную материальную базу. Начало было положено с корпуса, где сегодня находится Институт филологического образования и межкультурных коммуникаций. Горисполкомом было выделено общежитие. «Башкиргражданпроект» разработал проект строительства нового учебного корпуса. Институт приступил к работе в капитально отремонтированном четырехэтажном здании.

В начале 1967-1968 учебного года прошёл первый прием студентов в количестве 280 человек. За неделю до начала занятий учебный корпус на 1000 мест и общежитие были готовы к приему своих питомцев, что стало возможным в результате настойчивых усилий первого ректора М.Я. Янгирова, огромной помощи республиканских органов власти и работе всего персонала, институту был дан заряд его ускоряющегося движения.

The newly revived University had to create its own facilities. It all started with the building where nowadays the Institute of Philological Education and Intercultural Communication is situated. The regional Committee of the Communist party and Council of Ministers BASSR provided the University with a vacant building of the former Mechnikov Research Institute. Construction design center "Bashkir grazhdan proekt" developed a project of a new university building constructing. The university began its work in a fully redecorated four-storey building which had been reconstructed for the needs of educational process. At the same time, the necessary equipment was purchased.

At the beginning of a new school year in 1967 there was the first intake of students in the amount of 280 people. A week before the start of the lessons, the new academic building which could seat1,000 people and dormitories were ready to start their work. All that became possible thanks to M. Y. Yangirov, the first rector of the University and a huge help of local authorities, as well as to the work of the whole staff. Finally, the Institute could start functioning.

1967/1968 уҡыу йылына тәүге 280 студент ҡабул ителә. Уҡыуҙар башланыуға бер аҙна алдан 1000 урынлыҡ уҡыу корпусы һәм ятаҡ студенттарҙы ҡабул итеүгә әҙер була. Был беренсе ректор М.Й. Йәнгировтың тырышлығы, республика хөкүмәте етәкселегенең оло ярҙамы һәм барлыҡ хеҙмәткәрҙең эш һөҙөмтәһе булып тора.

1967 йылдың 1 сентябрендә педагогия институтының ишектәре тантаналы рәүештә асыла. 1200 урынлыҡ уҡыу корпусы төҙөүгә рөхсәт алыу ҙа беҙҙең юғары уҡыу йортона ышаныс бирә, 1972 йылда төҙөлөш эштәре башлана.

Торжественное открытие нового учебного заведения состоялось 1 сентября 1967 года в Доме политического просвещения. Уверенности нашему вузу прибавило и то, что в том же году было получено разрешение на строительство нового учебного корпуса на 1200 мест, который вступил в строй уже в 1972 году.

В 1968 году в вузе стало формироваться заочное отделение. Первые отделения были открыты на филологическом и физико-математическом факультетах. Срок обучения по направлению «русский язык и литература» составлял четыре года, а по остальным специальностям – пять лет. С тех пор количество специализаций на заочном отделении с каждым годом увеличивалось.

The Grand opening of the University took place on September 1, 1967 in the "House of political education". The permission for the construction of a new academic building for 1200 seats, which entered into operation in 1972, gave confidence to our University as well.

1968 йылда юғары уҡыу йортонда ситтән тороп уҡыу бүлеге формалаша башлай. Беренсе бүлектәр филология һәм физика-математика факультеттарында асыла. «Рус теле һәм әҙәбиәте» йүнәлеше буйынса уҡыу дүрт йыл дауам итһә, башҡа һөнәрҙәр буйынса биш йылтәшкил итә. Шул ваҡыттан башлап ситтән тороп уҡыу бүлегендә һөнәрҙәр һаны йылдан-йыл күбәйә башлай.

In 1968, the University started providing distance (or part-time) education. At first the system started functioning at the philological and physical-mathematical departments. The period of study for the specialty "The Russian language and literature" was four years and for the rest of the directions was five years. Since then, the number of specializations for distant learners started increasing every year.

In 1968 the University opened the faculty of social professions where many creative hobby clubs, studios and associations were organized. The faculty became an important supplementary form of training for future teachers. On the one hand, students could develop their creativity and attend various extracurricular activities, such as dancing, singing, sports and drama group there. On the other hand, it contributed to the formation of skills of an organizer of extracurricular activities at school. As the facts show, just over five years (1976-1980) more than 4 thousand students got education at 23 departments of the faculty.

1968 йылда институтта йәмғиәт һөнәрҙәре факультеты асыла, унда төрлө ижади түңәрәктәр, ойошмалар ойошторола. Факультет буласаҡ уҡытыусыларҙы педагогик хеҙмәткә әҙерләүҙең өҫтәмә формаһы була. Был бүлекстуденттарға, бер яҡтан, ижади һәләттәрен үҫтереүгә һәм уҡыуҙан тыш ҡыҙыҡһыныуҙарын (бейеү, вокал, спорт, театр) ҡәнәғәтләндереүгә ярҙам итһә, икенсе яҡтан, уларҙа кластан тыш тәрбиә эшен ойоштороу һәләттәрен формалаштырыуға йоғонто яһай. Факттарҙан күренеүенсә, тик биш йыл эсендә генә (1976–1980 йй.) был факультеттың 23 бүлегендә 4 меңдән ашыу студент әҙерләнә.

В 1968 году в институте был открыт факультет общественных профессий, в котором было организовано множество творческих кружков, студий и объединений. Факультет стал важной дополнительной формой подготовки будущих учителей к педагогической работе. В рамках этого подразделения студенты, с одной стороны, развивали творческие способности и удовлетворяли внеучебные интересы (танцевальные, вокальные, спортивные, театральные). С другой стороны, это способствовало формированию у них навыков организатора внеклассной воспитательной работы в школе. Как свидетельствуют факты, только за пять лет (1976-1980 гг.) на 23 отделениях этого факультета подготовлено более 4 тысяч студентов.

Уҡыу процесын яҡшыртыу һәм студенттарҙың һаулығын һаҡлау өсөн 1971 йылда ашхана, спорт залы һәм "Бирюса" лагеры төҙөлә.

Для улучшения организации учебного процесса в целом и поддержания здоровья студентов и сотрудников в 1971 году были приняты в эксплуатацию столовая, спортивный зал, а также построен спортивно-оздоровительный лагерь «Бирюса».

To improve the educational process in general and maintain the health of students and personnel, a canteen, a gym, as well as a sports camp "Biryusa" were put into operation in 1971.

1971 йыл институт өсөн бик әһәмиәтле, сөнки филология факультетында беренсе сығарылыш була. Йәш юғары уҡыу йортореспубликаға телсе-уҡытыусылар, белем биреү сфераһында етәкселәр, яҙыусы һәм журналистар әҙерләй. Был яҡты байрамды яҡынайтыу өсөн күпме йоҡоһоҙ төндәр, шикләнеүҙәр, эҙләнеүҙәр, табыштар булған, күпме дәрт сарыф ителгән! Бындай байрамдар бик күп булды һәм тағы ла буласаҡ, тик был беренсеһе, шуға күрә бигерәк тә ҡәҙерле. Тәүге төркөмдөң сығарылыш студенты Нәсимә Нурлығаян ҡыҙы Алмаеваның, институтты ҡыҙыл дипломға тамамлап, бөтә һөнәри тормошон Alma mater-ға бағышлауы бер ҙә осраҡлы түгел.

1971-й становится для института знаменательным, в этом году состоялся первый выпуск на филологическом факультете. Республика получила педагогов-словесников, руководителей в сфере образования, писателей и журналистов, подготовленных молодым вузом. Сколько было бессонных ночей, сомнений, поисков, находок, сколько было затрачено энергии и эмоций, чтобы приблизить этот светлый праздник! Было и будет еще много подобных праздников, но этот был первым, поэтому особенно дорогим. Совершенно не случайно, что одна из выпускниц этой группы Насима Нурлыгаяновна Алмаева, с отличием закончившая институт и получившая диплом № 1, впоследствии почти всю свою профессиональную жизнь посвятила Alma mater.

The year of 1971 became significant for the University because that year BSPU saw the first graduation at the faculty of philology. The Republic got new Russian language and literature teachers, leaders in the field of education, writers and journalists that were brought up by the new University. So many sleepless nights, doubts, searches, finds, energy and emotions were spent to bring this holiday! There will be a great many of such holidays in the future but that one was the first and therefore especially valuable for us. It is no coincidence, that one of the graduates, Nasima Nurlygayanova Almayeva who graduated from the University with honors and was given graduation certificate № 1, later devoted her entire professional life to her alma mater.

1971 йылда етәкселек алмашына, юғары уҡыу йортоноң ректоры итеп Рөстәм Ғүмәр улы Кузеев тәғәйенләнә. Фронтовик, тарих фәндәре докторы (1972), профессор, БАССР-ҙың күренекле ғилми хеҙмәткәре уҡыу йортон 1982 йылға тиклем етәкләй. Уның хәтирәләренән институттың башланғысында тороусылар билдәле. Улар араһында проректорҙар: уҡыу-уҡытыу буйынса – А.Х. Хайбрахманов, фәнни эштәр буйынса – А.И. Грекова; декандар: сит телдәр факультеты – А.И. Фролова, физика-математика факультеты –К.Г. Малов, филология факультеты – Р.Н. Порма. Беренсе кафедра мөдирҙәре: педагогика – М.Г. Сәғдетдинова, марксизм-ленинизм – Ф.Х. Ғүмәров, рус теле – К.Б. Ишемғолова, әҙәбиәт – В.Б. Смирнов, немец теле – Я.И. Гельблу, физика – Э.Ш. Хәмитов, математика – Х.А. Мостафин, физик тәрбиә биреү – Е. И. Огинская. Местком рәйесе – Н.В Ғилмийәрова, комсомол комитеты секретары С. Шароварова. Яңы уҡыу йортоноң барлыҡ ҡыйынлыҡтарын улар бергә үтә.

В 1971 году происходит смена руководства, ректором вуза становится Рустем Гумерович Кузеев. Фронтовик, доктор исторических наук (с 1972 г.), профессор, известный исследователь развития рабочего класса БАССР, он возглавлял вуз до 1982 года. Из его воспоминаний узнаем имена тех, кто стоял у истоков становления института. Среди них проректора: по учебной работе - А.Х. Хайбрахманов, по научной работе - А.И. Грекова; деканы: факультета иностранных языков - А.И. Фролова, физико-математического факультета - К.Г. Малов, филологического факультета - Р.Н. Порман. Первые заведующие кафедрами: педагогики - М.Г. Сагдетдинова, марксизма-ленинизма - Ф.Х. Гумеров, русского языка - К.Б. Ишемгулова, литературы - В.Б. Смирнов, немецкого языка - Я.И. Гельблу, физики - Э.Ш. Хамитов, математики - Х.А. Мустафин, физического воспитания - Е.И. Огинская. Председатель месткома была назначена Н.В. Гильмиярова, секретарем комитета комсомола - С. Шароварова. Вместе они преодолевали все сложности взросления нового учебного заведения.

In 1971 there was a change of management and the university got anew rector. The name of a new rector was Rustem Gumerovich Kuzeev and he led the University until 1982. He was a veteran, PhD in History (since 1972), Professor, a famous researcher of the development of the working class of BASSR. From his memoirs we learn the names of those who started the work of the University. Among them there is A. H. Khaibrakhmanov, a vice-rector of academic affairs; A. I. Grekova , a vice-rector of science; the following deans: A. I. Frolova, the dean of the foreign languages faculty; K. G. Malov, the dean of physical-mathematical faculty; R. N. Porman, the dean of philological faculty. The first heads of departments were: M. G. Sagdetdinova, the head of pedagogy department; H. F. Gumerov, the head of Marxism-Leninism department; K. B. Ishemgulova, the head of the department of Russian language, V. B. Smirnov, the head of the department of literature; I. Gelblu, the head of the department of the German language; E. S. Khamitov, the head ofthe department of physics, H. A. Mustafin, the head of the department of mathematics and E. I. Oginskaya, the head of the department of physical education. N.V. Gilmiyarova was assigned as the Chairman of the Local Committee and S. Sharovarova was assigned as the Secretary of the Komsomol Committee; together they overcame all the difficulties of formation of a new university.

Алда институтты үҫтереү буйынса бик күп мөһим бурыстар тора. Ваҡыт менән ярышҡандай, эштәр күп кенә йүнәлештәрҙә алып барыла, һәр яңылыҡ һәм башланғыстар хуплана. Яңы традициялар тыуа, белем биреү процесының сифатын күтәреү буйынса фекерҙәштәр барлыҡҡа килә. Педагогик культура һәм этика бәйләнешенә нигеҙләнгән яңы демократик стилендәге етәкселеккә ҙур иғтибар бүленә. Р.Г. Кузеев: "Беҙ үҙебеҙҙең етәкселек стилен һәм үҙебеҙҙең проблемаларҙы танып-белеү ысулдарын, уларҙы сисеү юлдарын эҙләнек. Шул уҡ ваҡытта инициатива, яңылыҡҡа ынтылыш, юғары компетенциялар, профессионаллек, дөйөм культура, ижади ҡарашлы кадрҙар сәйәсәтендә һәр береһе төп урын алды... Беҙгә лә бер нимәне лә иртәгәгә ҡалдырмаҫҡа, һәр аҙым менән яңылыҡҡа ынтылырға, яңы идеяларҙы, яңы алымдарҙы ғәмәлгә ашырырға кәрәк ине. Беҙ өлгөрөргә бурыслы инек, барыһына ла өлгөрҙөк!", – тип билдәләй.

Перед институтом стояло много насущных задач его дальнейшего развития. Словно соревнуясь со временем, в вузе разворачивается работа по многим направлениям, поощряются и поддерживаются все новаторские начинания. Рождаются новые традиции, собирается команда единомышленников, нацеленная на устойчивое повышение качества всего образовательного процесса. Поддержание педагогической культуры и этики, основанных на демократичном стиле руководства, стало предметом особого внимания в развитии вуза. Как говорил Р.Г. Кузеев, «мы стали внедрять свой стиль руководства и свое понимание того сложного комплекса проблем, которые связанны с повышением всего уровня подготовки учительских кадров. При этом инициатива, развитое чувство нового, высокая компетентность, профессионализм, общая культура, творческий подход во всем становились главными в кадровой политике, в оценке деятельности каждого… Нам ничего нельзя было откладывать на завтра, каждый шаг был связан с внедрением нового, с реализацией новых мыслей, новых подходов. Мы были обязаны успевать, делать все – и успевали!».

The Institute had many urgent tasks of further development. As if competing with time, the University did a lot of work in different areas: all innovative initiatives were encouraged and supported; we gave birth to new traditions, as well as we formed the team of people aimed at a sustained improvement of the entire educational process. The maintenance of educational culture and ethics based on democratic management was the main concern within the process of development of the University. As R. Kuzeev recalled, - "We began to introduce our new management style and our own understanding of a complex set of problems that were associated with the necessity to increase the level of training of teaching staff. Initiative, a highly developed sense of new, high professional qualifications, general culture and creativity in everything became the most important aspects of the personnel management and the main criteria of assessment of each employee... We needed to act, we could not wait; each step was connected with the introduction of some new things, with the implementation of new ideas and new approaches. We had to have time to do everything – and we did it!".

Ошо йылдарҙа Н.К. Крупская исемендәге Галле (ГДР) ҡалаһындағы педагогия институтынан коллегалар менән дуҫлыҡ бәйләнеше булдырыла. Хеҙмәттәшлек әкренләп үҫә, уҡытыусылар өсөн педагогик тәжрибә уртаҡлашыу, студенттар өсөн практика үтеү маҡсатында сәфәрҙәр ойошторола. Һуңыраҡ интернациональ төҙөлөш отряды формалаша. Ошо бәйләнеш һөҙөмтәһендә Галле ҡалаһының А. Кабрала исемендәге мәктәбе менән институт шефлыҡ иткән40-сы база мәктәбеараһында хеҙмәттәшлекойошторола.

В эти годы завязались дружеские связи с коллегами из педагогического института имени Н.К. Крупской г. Галле (Германская Демократическая Республика). Сотрудничество постепенно расширялось, стали организовываться поездки преподавателей для обмена педагогическим опытом и студенческих групп с целью прохождения учебных практик. Позже формируются интернациональные строительные отряды. В рамках этого взаимодействия также было организовано сотрудничество школы имени А. Кабрала в городе Галле с базовой, подшефной институту школой № 40.

During those years, close friendship with our colleagues from N. T. Krupskaya Pedagogical Institute of the city of Halle (GDR) began. The cooperation gradually extended and we started organizing visits for teachers so that they could exchange their teaching experience. Exchange programmes for students were introduced as well. Later, international construction groups were formed. Within the framework of this interaction, the cooperation between A. Cabral school in the city of Halle and school No. 40, which cooperated with our University was also established.

1972 йылда тағы ике факультетта– физика-математика һәм сит телдәр факультеттарында тәүге сығарылыш була. Республика мәктәптәре физика, математика, немец, инглиз, француз телдәре буйынса юғары квалификациялы уҡытыусылар менән тәьмин ителә. Коллективтың бындай эш һөҙөмтәһе, йөҙләгән кешеләрҙең тырышлығы, йәмғиәтте ҡыуандырмай ҡалмай.Тәүге сығарылыштар уҡ мәктәптәрҙе, бигерәк тә ауыл мәктәптәрен, юғары белемле уҡытыусылар менән тәьмин итеү мәсьәләһен хәл итеүгә ҙур өлөш индерә. Шул уҡ йылда институт советы яңы факультет асыу хаҡында ҡарар ҡабул итә: тарих-инглиз һәм тәбиғи-география (1973 й.), сәнғәт-графика (1974 й.) факультеттары асыла. Юғары уҡыу йортона уҡыу бүлмәләреталап ителә, шуға күрә яңы һигеҙ ҡатлытөп корпус төҙөүбер үк ваҡытта ҙур ҡаҙаныш та, оло ҡыуаныс та була. 1973 йылдың йәйендә эксплуатацияға тапшырылған матур йорт үҙенә иғтибарҙы йәлеп итеп тора. Яңы корпуста физика-математика, тәбиғи-география һәм тарих-инглиз факультеттары студенттары шөғөлләнә башлай. Сәнғәт-графика факультеты 11-се мәктәп йортонда үҙ эшен башлап ебәрә, ә филология һәм сит телдәр факультеты 1-се корпуста эшен дауам итә.

В 1972 г. состоялся первый выпуск еще на двух факультетах - физико-математическом и иностранных языков. Школы республики получили высококвалифицированных учителей физики, математики, немецкого, английского, французского языков. Такие результаты работы коллектива института, старания сотен людей не могли не радовать общественность. Уже первые выпуски значительно облегчили решение важнейшей задачи обеспечения школ, особенно сельских, учителями с высшим образованием. В этом же году Совет института принял решение об открытии новых факультетов: историко-английского и естественно-географического (открыты в 1973 году), художественно-графического (открыт в 1974 году). Взрослеющему вузу были крайне необходимы учебные помещения, поэтому строительство нового восьмиэтажного главного корпуса было огромным достижением и радостью одновременно. Введенное в эксплуатацию летом 1973 года здание возвышалось как утес, красивое, привлекающее внимание и согревающее сердце. В новом здании начали заниматься студенты физико-математического, естественно-географического и историко-английского факультетов. Художественно-графический факультет начал свою работу в пристроенном здании школы № 11, а филологический и факультет иностранных языков продолжали функционировать в корпусе № 1.

In 1972 the first graduation at two departments took place. They were the department of physics and mathematics and at the department of foreign languages. The schools of the Republic of Bashkortostan got new qualified teachers of Physics, Mathematics, German, English and French. Such results of work of the University staff and all the efforts of hundreds of people could not fail to please the public. The first graduates greatly facilitated the essential task of providing schools, especially in rural areas, with highly qualified teachers.

1974 йылда әҙерләү бүлеге рабфак асыла. Унда эш тәжрибәһе туплаған йәштәр, хеҙмәт итеп ҡайтҡан һалдаттар уҡый. Рабфак аша күп талантлы йәштәр үтә, һуңынан улар беҙҙең юғары уҡыу йортоноң студенттар сафын тулыландыра. Ошо йылда Башҡорт дәүләт университеты менән берлектә тәүге «Иптәш» исемле интернациональ төҙөлөш отряды барлыҡҡа килә.

В 1974 году было открыто подготовительное отделение, в народе по старинке называемое рабфаком. Сюда поступала молодежь, уже имевшая практический опыт работы в школе, на производстве, демобилизованные солдаты. Через рабфак прошло много талантливых молодых людей, пополнивших впоследствии ряды студенчества нашего вуза. В этом году был создан и первый интернациональный строительный отряд «Товарищ», организованный совместно с Башкирским государственным университетом.

In the same year, the Council of the University decided to open new faculties: the faculty of History and English and the Faculty of Natural science and Geography (were opened in 1973) and the faculty of Art and Graphic Art (was opened in 1974). Growing University needed new classrooms, so the construction of a new eight-storey main building was a huge achievement and a great joy at the same time. The building was put into operation in the summer of 1973. It stood there like a rock, it was beautiful, eye-catching and heartwarming. The students of the faculty of Physics and Mathematics, the Faculty of Natural Science and Geography and the Faculty of History and English started to study in the building. The faculty of Arts began its work in the adjoining building of school № 11 and the philological faculty and the faculty of foreign languages continued to operate in building № 1.

Шул йылдан алып институттың "Уҡытыусы" гәзите (хәҙерге "Аудитория") сығарыла башлай. Гәзиттең редколлегияһы төрлө факультет, кафедра, йәмғиәт ойошмалары, ижади, әүҙем студенттар һәм уҡытыусылар менән эшләй. Яҙмалар, эссе, гәзит мәҡәләләре иң яҡшы студенттар, уҡытыусылар һәм хеҙмәткәрҙәр тураһында һөйләй. Республиканың алыҫ райондарына эшкә киткән тәүге ҡарлуғастарҙы гәзит хуплап сәләмләй.

С этого года начала издаваться институтская газета «Учитель» (ныне «Аудитория»). Вокруг редколлегии газеты сплотился творческий актив – студенты и преподаватели разных факультетов, кафедр, общественных организаций. Заметки, эссе, корреспонденции газеты рассказывали о вузовской жизни, лучших студентах, преподавателях, сотрудниках и выпускниках. Газета приветствовала членов первого педагогического десанта, которые поехали работать в отдаленные районы республики.

In 1974, the preparatory department was opened. Some people used to name it a technical school according to the old-fashioned tradition. Young people, who already had some experience of work at schools, at plants and factories or discharged soldiers, came to study there. Many young talented people who subsequently became the students of our University had graduated from that department. During that year, the first international construction group called "Tovarishch" was organized together with Bashkir State University.

Институт үҫә, яңы эш традициялары барлыҡҡа килә. Яңы йүнәлештәрҙең береһе булып уҡытыусы-новаторҙар менән танышыу һәм хеҙмәттәшлек булдырыу тора. Институттың ҡунаҡтары – В.Ф. Шаталов, И.П. Волков, Ш.А. Амонашвили, В.В. Давыдов, В.А. Сластенин. Улар вуздың эш үҙенсәлектәре менән таныша һәм тәжрибәләре менән уртаҡлаша. Был хеҙмәттәшлек үҫә һәм нығына, һөҙөмтәлә фәнни-педагогик квалификациялы педагогтар һәм студенттарҙың дәрәжәһе арта.

Институт взрослел, складывались и становились традиционными новые формы работы, возникали новые связи. Одним из направлений деятельности становится знакомство и сотрудничество с учителями-новаторами, известными педагогами. Гостями института стали В.Ф. Шаталов, И.П. Волков, Ш.А. Амонашвили, В.В. Давыдов, В.А. Сластенин. Они знакомились с особенностями работы, делились своим педагогическим опытом. Это сотрудничество, которое развивалось и крепло постоянно, позволяло ориентироваться на самые передовые теории, на все лучшее и действенное, тем самым повышало уровень научно-педагогической квалификации педагогов и подготовки студентов.

During that year, the Pedagogical University began to publish the newspaper called "Teacher" (now it is called "the Audience"). Many people gathered together to edit the newspaper. Among them there were students and professors of different faculties, departments and public organizations. Various notes, essays and articles published in the newspaper were about the University life, its best students, teachers, staff and graduates. The newspaper complimented the members of the first group of teachers, who started their work in the remote regions of our republic.

1975 йылда Ә.З.Рәхимовтың психологик-педагогик лабораторияһы эшләй башлай. Ошо бүлексә коллективы хеҙмәте һөҙөмтәһендә педагогика фәне "Психодидактика", "Педагогик акмеология", "Нравология" кеүек йүнәлештәр менән байый.

В 1975 году начала работу психолого-педагогическая лаборатория А.З. Рахимова. В результате деятельности коллектива этого подразделения педагогическая наука обогатилась такими направлениями, как «Психодидактика», «Педагогическая акмеология», «Нравология».

The University was getting older and tried to adjust to new forms of work and establish new ties. One of the main activities was acquaintance and cooperation with well-known teachers and those who were reinventors. Such people as V. F. Shatalov, I. P. Volkov, S. A. Amonashvili, V. V. Davydov and V. A. Slastenin were guests at our University. They got acquainted with the peculiarities of the work at our university and shared their teaching experience. This cooperation, which was constantly developing and growing stronger, allowed to focus on the most advanced and effective theories, and thereby helped to increase the level of teacher's qualifications in various fields and training of students.

In 1975, A. Z. Rakhimov psycho-pedagogical laboratory was founded. As a result of its work, pedagogical science was enriched by such items as psychodidactics, pedagogical psychology and moral education.

1976 йылда Өфөнән 40 саҡрым алыҫлыҡта12 гектарҙы тәшкил иткән агробиостанция асыла, ул тәбиғи-география факультеты студенттарының ялан практикаһы өсөн ойошторола.

В 1976 году в 40 км от Уфы была открыта агробиостанция - территория площадью в 12 гектаров, на которой была организована полевая практика студентов естественно-географического факультета.

In 1976, an agricultural biostation (a field with the area of 12 hectares) located 40 km from Ufa was opened. There students of the Faculty of Natural science and Geography could do their internship.

Шул уҡ йылда РСФСР Мәғариф министрлығы коллегияһында беҙҙең институттың «IX биш йыллыҡтың планын үтәү һәм 1976 – 1980 йылдарҙа институты үҫтереү" тигән доклады тыңланыла. Күрһәткестәр ҡыуандырырлыҡ: эш һөҙөмтәһе буйынса институт беренсе категориялы юғары уҡыу йорттары иҫәбенә инә. РСФСР вуздары араһында БДПИ 19-сы урында була, был, һис шикһеҙ, университеттың статусын күтәрә.

В этом же году на коллегии Министерства просвещения РСФСР был заслушан доклад нашего вуза об «Итогах выполнения плана IX пятилетки и план развития института на 1976-1980 гг.». Показатели были достаточно оптимистичные – по результатам работы институт был переведен в первую категорию вузов. БГПИ стал девятнадцатым по счету институтом первой категории среди педагогических вузов РСФСР, что иллюстрировало достижения и, безусловно, повышало статус. Был завершен первый - один из самых важных этапов развития института, за которым стоял огромный труд педагогического и студенческого коллективов.

During the same year, the report by our University about "the results of implementation of the ninth five year plan and the plan for development of the University in 1976-1980" was made during the Board meeting of the Ministry of Education of the RSFSR. The figures were quite optimistic and, as a result, BSPU got the title of a first rate university. It became one of the top nineteen teachers' training universities of the RSFSR, which demonstrated its achievements and helped to improve prestige of the university. One of the most important stages in the development of the University was completed, which became possible due to the hard work of its teachers and students.

Һәр факультетты, кафедраны, лабораторияны булдырыуҙа һәм уларҙың эшмәкәрлегендәпедагогия институтының кешелек йәмғиәтендә ҙур урын алып торғанын аңлаусы, дөйөм уңыштарға ҡыуана белеүсе квалификациялы ойоштороусылар һәм белгестәр ҡатнаша. Шундай кешеләр арҡаһында уҡыу йорто үҫә.

В создании и работе каждого факультета, каждой кафедры, каждой лаборатории принимали участие квалифицированные организаторы и специалисты, люди, понимавшие особую роль педагогического института в жизни общества, умеющие радоваться общим успехам. Благодаря таким людям росло и развивалось учебное заведение.

Skilled organizers and experts, people who understood the important role of a teachers' training university for the society, those, who were able to enjoy overall success, all these people were involved in the process of creation and operation of each department and each laboratory. Thanks to those people the University continued to grow and develop.

Аҡыллы, мәҙәни яҡтан үҫешкән шәхесте тәрбиәләү – уҡытыусы өсөн иң төп бурыс. Ошо маҡсаттарға ирешеү өсөн институт күп эшләй, педагогика кафедраһына оло иғтибар бирелә, шул йылдарҙа кафедра менән Г.П. Ников етәкселек итә. Юҡҡа ғына был кафедра педагогия юғары уҡыу йортонда иң алдынғыһы тип һаналмай, тап был кафедранан күп педагогик инициативалар сыға, дөйөм институт материалдарының күп өлөшө ошонда эшләнә.

Воспитание целостной высокообразованной личности, творчески обогащающей общечеловеческую культуру, является основным ядром в подготовке педагога. К достижению этой цели стремились в вузе, поэтому особое внимание уделялось кафедре педагогики, которой в эти годы заведовал Г.П. Ников. Небезосновательно считалось, что эта кафедра в педагогическом вузе – ведущая, именно отсюда исходило множество педагогических инициатив, разрабатывалась значительная часть общеинститутских материалов.

Bringing up of a highly educated person who is able to enrich creatively universal culture was the main task of future teachers' training. The University tried to achieve this goal and therefore a particular attention was paid to the department of education, which was headed by G. P. Nikov at that period of time. This department was believed to be the leading one in the teachers' training university as many educational initiatives were started and a significant part of the university papers and projects were developed there.

Студенттарҙың көнкүрешен һәм һаулығын яҡшыртыу маҡсатында 1977 йылда 130 урынға иҫәпләнгән санаторий-профилакторий асыла. Институт тулыһынса санаторийҙытейешеле йыһаз менән тәьмин итә, был һаулыҡты һаҡлау буйынса күп мәсьәләләрҙе уңышлы хәл итә. Юҡҡа ғына санаторий-профилакторий күп йылдар рәттән ВЦСПС-тың(Бөтә Союз үҙәк һөнәри берлектәр советы) конкурстарында еңеүсе дипломына лайыҡ булмағандыр.

В целях улучшения быта и здоровья студентов в 1977 году был открыт студенческий санаторий-профилакторий на 130 мест. Институт полностью оснастил санаторий-профилакторий необходимым оборудованием, что позволяло успешно решать оздоровительные задачи. Не случайно, санаторий-профилакторий многие годы подряд удостаивался дипломов победителя конкурсов ВЦСПС (Всесоюзный центральный совет профессиональных союзов).

In order to improve students' life and health, a sanatorium (health center) for students, which could place 130 people, was opened in 1977. The sanatorium was fully equipped which allowed to solve various health problems successfully. It's no coincidence that the sanatorium had been awarded diplomas of the winner of the competitions organized by theAll-Union Central Trade Union Councilfor many years.

Институт йылдамүҫешә, унда йыл һайын яңы бүлексәләр асыла: 1977 йылда социологик лаборатория булдырыла, техник сараларҙы өйрәтеү лабораторияһы, 40-сы урта мәктәп базаһында уҡыусыларҙа ижади фекер йөрөтөүҙе формалаштырыу лабораторияһы, фәнни потенциал үҫеше өсөн фәнни-тикшеренеү секторы; 1978 йылда зооморфологик музей һәм студенттар өсөн тир асыла; 1979 йылда Башҡорт АССР-ның идара итеү хеҙмәткәрҙәре өсөн квалификация күтәреү факультеты үҙ эшен башлай, уҡыу процесында яңы технологиялар һәм телевидение ҡулланыла.

Институт быстро развивался, в нем ежегодно открывались новые подразделения: в 1977 году создаются социологическая лаборатория, лаборатория технических средств обучения, лаборатории по формированию творческого мышления у учащихся на базе средней школы № 40, научно-исследовательский сектор для развития научного потенциала; в 1978 г. открываются зооморфологический музей и студенческий тир; в 1979 году начал свою работу факультет повышения квалификации для руководящих работников школ Башкирской АССР, в учебном процессе стали использоваться новые технологии и телевидение.

The University developed rapidly and several new divisions were opened during those years: a sociological laboratory, a laboratory of teaching aids, a laboratory of students' creative thinking developing on the basis of secondary school № 40, a research center for the development of scientific potential were opened in 1977; in 1978, a zoomorphological museum and a students' shooting range were built; in 1979 the department of advanced training for school managers was opened as well. At that period of time new technologies and television became a part of the educational process.

Юғары уҡыу йорто менән бергә профессор-уҡытыусылар составы ла үҫә: 170-тән ашыу кеше Өфө, Мәскәү, Ленинград һәм башҡа ҡалаларҙың аспирантураларында әҙерләнелә. 1979 йылға дәрәжәле уҡытыусылар һаны 48% тәшкил итә. Күп хеҙмәткәрҙәр лаборант, ассистенттан башлап профессорға, кафедра етәкселәре һәм деканға тиклем үрләйҙәр.

Вместе с вузом росла и квалификация профессорско-преподавательского состава: свыше 170 человек были подготовлены в аспирантурах Уфы, Москвы, Ленинграда и других городов. К 1979 году количество преподавателей с учеными степенями составило уже 48%. Многие сотрудники прошли путь от лаборантов и ассистентов до профессоров, заведующих кафедрами и деканов.

As the University was developing, the qualification of the teaching staff was improving as well: more than 170 people were trained in the graduate schools of Ufa, Moscow, Leningrad and other cities. By 1979, the number of teachers with advanced degrees was 48%. Many employees started their carriers as lab technicians or assistant teachers but later were promoted to professors, heads of departments and deans.

Квалификациялы белгестәр әҙерләү өсөн шарттар тыуҙырыуҙа әһәмиәтле һөҙөмтәләр күҙәтелә. Иң беренсе сиратта, кафедраларҙың матди базаһы нығытыла. Уҡытыусылар һәм студенттарҙы фәнни эшкә йәлеп итеү үҫешә. 1970 йылдарҙа фәнни түңәрәктәрҙә һәм проблемалы төркөмдәрҙә 300 студент, шуларҙың 196-һы ижтимағи-гуманитар профилле түңәрәктәрҙә шөғөлләнә. Марксизм-ленинизм кафедраһында социаль-психология түңәрәге эшләй, педагогика һәм психология кафедраһы ҡарамағында – педагогик түңәрәк, рус әҙәбиәте кафедраһы ҡарамағында совет һәм сит ил әҙәбиәте түңәрәктәре, әҙәби крайҙы өйрәнеү түңәрәктәре, әҙәби клуб, рус теле кафедраһында – лингвистик түңәрәк, шулай уҡ немец теле кафедраһында түңәрәкэшләй. Түңәрәккә йөрөүсе студенттарҙың теоретик һәм практик һорауҙар менән мауығыуы киләсәктә фәнгә ҡарата ҙур һөйөүгә әүерелә.

Наблюдались значительные результаты в создании условий для подготовки квалифицированных специалистов. Выросли масштабы вовлеченности в научную работу преподавателей и студентов. В 1970-е годы в научных кружках и проблемных группах занимались 300 студентов, из них 196 – в кружках общественно-гуманитарного профиля. Увлеченность студентов-кружковцев теоретическими и практическими вопросами в будущем перерастала в любовь к большой науке.

Conditions for training of qualified professionals were significantly improved as well. First of all, the material rate of the departments was advanced. The number of teachers and students that were involved in scientific work increased. In 1970-s, about 300 students were engaged in scientific clubs, societies and task forces; 196 of them were engaged in the clubs studying the humanities and social studies. Thus, there was a social psychology club at the department of Marxism-Leninism, a pedagogical club at the department of pedagogy and psychology, clubs studying Soviet and foreign literature, local literature society and literature club at the department of Russian literature, a linguistic club at the department of the Russian language and a language club at the department of the German language. Dedication of the students involved in those clubs to theoretical and practical issues of their field of study, later turned into passion for science.

1981 йылда институт үҙ аллы баҫма продукцияһын нәшер итеү хоҡуғы ала, был ғилми-тикшеренеү эштәренең кимәлен күтәреүгә булышлыҡ итә, шулай уҡ белем биреү процесы автор китаптары һәм ҡулланмалары менән тәьмин ителә.

В 1981 году институт получил право самостоятельно издавать печатную продукцию, что способствовало повышению уровня научно-исследовательской деятельности, а также обеспечению образовательного процесса авторскими учебниками и пособиями.

In 1981, the University was entitled (got the right) to publish printed matter, which helped to raise the level of research activity and to provide the educational process with author's books and manuals.

1982 йылда педагогика һәм башланғыс белем биреү методикаһы факультеты асыла. Эскерһеҙ балаларҙың иң тәүге, ҡәҙерле, ғүмерлеккә иҫтә ҡалған уҡытыусыларын әҙерләүсе факультет ул.

В 1982 году был открыт новый, шестой по счету, факультет педагогики и методики начального обучения. Факультет, занимающийся подготовкой учителей, чаще всего запоминающихся и вспоминаемых благодарными учениками.

In 1982 the sixth faculty of our university was opened. It was the faculty of pedagogy and methodology of primary education, where the most memorable teachers, who forever stayed in the hearts of their grateful students, were trained.

Беренсе ун биш йыл эшләү дәүерендә институт үҙенең «йөҙөн» формалаштыра, ул регионда ғына түгел, Рәсәйҙә лә билдәлелек яулай. Ул ваҡытҡа материаль-техник, фәнни-педагогик, уҡыу-уҡытыу эшмәкәрлегендә күп үҙгәрештәр булып үтә. Юғары уҡыу йорто тормошо уҡытыусылар коллективы һәм студенттарҙың дөйөм эшлекле һәм ижади ҡараштары, яҡшыларға тиңләшергә һәм иң яҡшылары булырға ынтылыуҙары менән билдәләнде. Вуздың комсомол ойошмаһы һәм профсоюзйәш уҡытыусы һәм студенттарҙы берләштерә, йәштәрҙең алдынғы инициативаларына – үҙидара, төҙөү отрядтары, фәнни һәм спорт ярыштарына – өҫтөнлөк бирелә.

За первые пятнадцать лет работы институт сформировал собственное «лицо», стал узнаваемым не только в регионе, но и в России. За это время в материально-техническом обеспечении, научно-педагогической, учебной деятельности произошли значительные изменения. Жизнь вуза определялась общим деловым и созидательным настроем всего коллектива преподавателей и студентов, стремлением равняться на лучших и быть лучшими. Комсомольская организация вуза и профсоюз объединяли и направляли молодых преподавателей и студентов, концентрируя усилия на приоритетных молодежных инициативах – самоуправление, строительные отряды, научные и спортивные состязания.

For the first fifteen years of operation, the University had built its own image and became recognizable not only in the region but also in Russia itself. During that period of time, equipment and material procurement, scientific, pedagogical and educational activities were developed. The life of the University was defined by the overall business and creative mindset of the entire team of teachers and students and by the desire to be the best. Komsomol organizations of the University and the labor union united and guided young teachers and students by focusing on top priority youth initiatives, such as students' self-government, construction teams, scientific and sports events and competitions.

1983 йылда Р.Ғ. Кузеев, һаулығы ҡаҡшау сәбәпле, юғары уҡыу йорто етәксеһе посынан китә һәм бөтә көсөн ғилми-тикшеренеү эшенә бағышлай. Ректор вазифаһына уҡыу эштәре буйынса проректор, БАССР-ҙың атҡаҙанған фән эшмәкәре, профессор(1991 й.), Рәсәй Федерацияһының атҡаҙанған юғары уҡыу йорто эшмәкәре, БР ФА-ның почетлы академигы(1998 й.), педагогия фәндәре докторы (2000 й.) Эдуард Шәйхулла улы Хәмитов тәғәйенләнә.

С 1983 года Р.Г. Кузеев по состоянию здоровья оставляет пост руководителя вуза и сосредоточивает свои силы на научно-исследовательской работе. На должность ректора был назначен прежний проректор по учебной работе Эдуард Шайхуллович Хамитов - Заслуженный деятель науки БАССР, профессор (с 1991 г.), Заслуженный работник высшей школы Российской Федерации, почётный академик АН РБ (1998 г.), доктор педагогических наук (2000 г.).

In 1983, R. G. Kuzeev left his post of the head of the University for health reasons and decided to concentrate on research work. The position of the principal was taken by Affairs Eduard Khamitov, the former vice-principal for academic affairs, Honorary Figure of Science of BASSR, Professor (since 1991), Honorary Figure of Russian Higher Education, Honorary Academician of the Academy of Sciences of the Republic of Bashkortostan (since 1998) and Doctor of Pedagogy (since 2000).

Э.Ш. Хәмитов: «Коллектив менән таныштырғанда Рөстәм Ғүмәр улы мине яңы үрҙәр менән ҡотланы һәм миңә бик күп маҡтау һүҙҙәре әйтте... Тарих факультетындағы дәрестәрен ул үҙенең һуңғы көндәренә тиерлек уҡытты, һәр ваҡыт ректоратҡа инеп сыға торғайны, беҙ йыш ҡына институт проблемаларын бергә хәл итә инек», – тип иҫләй.

Впоследствии Э.Ш. Хамитов вспоминал: «Когда меня представляли коллективу, Рустем Гумерович… поздравил с новым назначением и сказал много лестных слов в мой адрес… В дни своих занятий на историческом факультете, а он преподавал, можно сказать, до последней минуты, он обязательно заглядывал в ректорат, и мы часто обсуждали и решали институтские проблемы».

Э.Ш.Хәмитов етәкселегендә яңы институтты үҫтереү буйынса концепция төҙөлә, уның стратегияһы 2000 йылдың башына тиклем вуздың йәшәйешен билдәләй. Уның нигеҙендә белем биреү стандарттары, заман талаптарына ярашлы йүнәлтелгән тыуған ил һәм сит илдәге фәнни үрҙәр, милли мәҙәниәтте һәм республиканың йолаларын һаҡлау һәм күбәйтеү, ирек, плюрализм, демократик характерлы профессиональ әҙерлек ята. Комплекслы фәнни-практик программа заман талаптарын ғына иҫәпкә алып ҡалмай, шулай уҡ педагогик белем биреүҙең перспективалы йүнәлешен яҡтыртыу, яңы тип уҡытыусыны формалаштырыу мәсьәләһен хәл итеүҙә эҙмә-эҙлелек булдыра.

Под руководством ректора Э.Ш. Хамитова была сформирована новая концепция развития института, стратегия которой определяла жизнедеятельность вуза вплоть до начала 2000-х годов. В ее основу были положены образовательные стандарты, ориентация на современные отечественные и зарубежные научные достижения, сохранение и приумножение национальных культур и традиций республики, свобода, плюрализм, демократический характер профессиональной подготовки. Созданная комплексная научно-практическая программа опережающего характера позволяла не только учитывать современные реалии, но и высветить перспективные стратегические направления развития высшего педагогического образования, обеспечить последовательность в решении приоритетных задач формирования учителя нового типа.

Subsequently E. S. Khamitov recalled: "When I was introduced to the staff, Rustem Gumerovich... congratulated me on the appointment and said many flattering words to me... While he was teaching at the faculty of history (and he did it almost until his last breath) he frequently visited the administration of the University and we often discussed some topical university issues".

Under the guidance of E. S. Khamitov, a new concept of development of the University, the strategy which determined its activity until the beginning of 2000-s was developed. Its foundation was based on educational standards, modern domestic and foreign scientific achievements, preservation and enhancement of national cultures and traditions of the Republic, as well as freedom, pluralism and the democratic nature of professional training. A newly created comprehensive of academic and research program of an advanced nature not only considered modern reality but also tried to highlight the long-range strategic course of development of higher pedagogical education and what is more, ensured consistency in addressing first order tasks of training teachers of a new type.

The University operated effectively while remaining the guardian and successor of the best traditions of Russian pedagogical education. Scientific capability and facilities were developing as well. In 1983, the correspondence course for part-time students in preschool pedagogy and psychology was developed. In 1986 the training of teachers majoring in "Mathematics and IT" started for the first time in the Republic. In 1988 the department of the Bashkir language was opened within the Linguistics Faculty. Then, a full-time department of preschool pedagogy and psychology which subsequently was turned into a separate faculty was opened within the faculty of pedagogy and methodology of primary education.

Юғары уҡыу йорто, тыуған илдә педагогик белем биреүҙең иң яҡшы йолаларын һаҡлап, һөҙөмтәле эшләп килә. Фәнни һәм инфраструктуралы потенциал үҫә: 1983 йылда мәктәпкә тиклемге психология һәм педагогика факультетының ситтән тороп уҡыу бүлеге асыла, ә 1986 йылда республикала беренсе тапҡыр «Математика һәм информатика» һөнәре буйынса уҡытыусыларҙы әҙерләү башлана, педагогика һәм башланғыс белем биреү методикаһы факультетында башланғыс педагогика һәм психология бүлексәһе асыла, һуңынан ул үҙ аллы факультетҡа әүерелә.

Вуз эффективно функционировал, оставаясь хранителем и продолжателем лучших традиций отечественного педагогического образования. Рос научный и инфраструктурный потенциал: в 1983 году было открыто заочное отделение дошкольной психологии и педагогики, а в 1986 году впервые в республике была начата подготовка учителей по специальности «Математика и информатика». В 1988 году на филологическом факультете было открыто башкирское отделение, на факультете педагогики и методики начального обучения – очное отделение дошкольной педагогики и психологии, развернутое затем в самостоятельный факультет.

1989 йылда физик культура факультеты асыла, уның ойошторолоуы вузда һәм республикала спорттың үҫешенә ыңғай тәьҫир итә. Вузда спорт профессиональ кимәлгә күтәрелә. Уңыштар йыл һайын спорт ярыштарында, фестивалдәрҙә күҙәтелә. Физик культураның үҫешенә мәктәптәр ҙур ярҙам күрһәтә, мәктәп уҡыусылары вуз ярыштарында даими ҡатнаша. Ошо уҡ йылда педагогика һәм башланғыс белем биреү методикаһы факультетында милли бүлексә барлыҡҡа килә. 1990 йылда педагогика буйынса аспирантура һәм Сибай ҡалаһында институттың филиалы асыла.

В 1989 году был открыт факультет физической культуры, его организация способствовала оживлению спортивной жизни и в вузе и в республике. Спорт в вузе принял массовый характер, стал профессиональным. Успехи демонстрировались на ежегодных спортивных состязаниях, фестивалях и смотрах. Серьезную помощь в повышении физической культуры оказывалась в школах, учащиеся стали постоянными гостями спортивных состязаний вуза. В этом же году было создано национальное отделение на факультете педагогики и методики начального обучения. В 1990 году открываются аспирантура по педагогике и филиал института в городе Сибае.

In 1989, the faculty of physical training was opened. Its foundation contributed to the revival of sports life at the University and in the republic. Sports at the University became more popular and developed into professional. The students of our university fared well in annual sports events and competitions. The university helped a lot to promote physical training lessons at schools. Thus, school students quite frequently had a chance to visit sports competitions at the University. In the same year the national department was established within the faculty of pedagogy and methodology of primary education. In 1990, the post-graduate course in pedagogy and the branch of the University in Sibay were opened.

Уҡытыусы, хеҙмәткәрҙәр, студенттарҙың позитив эшмәкәрлеге идара итеү органдарының һәм йәмғиәттең иғтибарын йәлеп итмәй ҡалмай. Вуздың уңыштары уның төрлө триумфтарында сағылыш ала, мәҫәлән, 1987 йылда беҙҙең институт РСФСР-ҙың педагогик вуздары араһында еңеүсе тип табыла, шулай уҡ Өфө ҡалаһының юғары белем биреү йорттары араһында беренсе урын ала, ҡаланың күп тиражлы гәзиттәре араһында уҙғарылған конкурста вуздың "Уҡытыусы» гәзите еңеүсе була.

Позитивная деятельность педагогов, сотрудников и студентов не оставалась незамеченной органами управления и общественностью. Успехи вуза часто выражались в форме различных триумфов, например, в 1987 году, наш институт победил в соревновании педагогических вузов РСФСР, также занял первое место среди высших учебных заведений г. Уфы, газета «Учитель» стала победителем в городском конкурсе многотиражек города.

The progress of teachers, staff and students was observed by the authorities and the public. The success of the University was proven by its victories, for example, in 1987, BSPU won the competition among the pedagogical universities of the Russian Federation. Our university took the first prize among the universities of Ufa and its newspaper called "the Teacher" became the winner in one of the city competitions.

Ауыр ваҡыттарға ҡарамаҫтан илдең мәғариф системаһы, бер яҡтан, бөтә төр социаль ҡатмарлылыҡтарға ныҡлы яраҡлаша, икенсе яҡтан, илдең ауыр социаль катаклизмдарҙан уңышлы сығыуына булышлыҡ итә, шул уҡ ваҡытта Рәсәй халыҡтарының дәүләти һәм мәҙәни үҙенсәлектәрен һаҡлаусы нығытма ролен уйнай. Шул тотороҡлоҡто һаҡлап ҡалыу ғына түгел, ә шул хәлдән еңеүсе булып сығыу проблемаһы беҙҙең вуз өсөн берҙән-бер дөрөҫ юл була.

В переходный период в системе образования нередко наблюдались негативные явления, связанные с определенным самоустранением власти из этой сферы. Несмотря на сложные времена, отечественная система образования, с одной стороны, устойчиво адаптировалась ко всем социальным потрясениям, с другой, – способствовала созданию условий для позитивного выхода страны из сложных социальных катаклизмов, при этом играла роль скрепы, сохраняя государственную и культурную идентичность народов России. Проблема не только сохранения устойчивости, но и выхода из этой ситуации победителем стала для нашего вуза единственно верной.

During the period of changes in the system of education, it frequently saw adverse effects as the government refused to be involved into handling of the problems in this field. Despite all the difficulties, the domestic education system, on the one hand, steadily accustomed to all social upheavals. On the other hand, it helped to overcome all the social difficulties, unite various nations and preserve national and cultural identity of the peoples of Russia. The only right decision was to be on the right side of the hedge and remain stable.

Ғилем һәм мәғариф сфераһын ваҡыт талаптарына тап килтереү ысынбарлыҡта стратегик мәғәнәгә эйә була бара. Институт ректораты тарафынан заман талап иткән яңы һөнәрҙәр асыу, яуланған позицияны нығытыу, хужалыҡ килешеүҙәр буйынса эштәрҙең һанын арттырыу буйынса маҡсатҡа ярашлы эш алып барыла.

Приведение сферы науки и образования в соответствие с запросами времени приобретало поистине стратегическое значение. Ректоратом института проводилась целенаправленная работа пооткрытию новых специальностей, востребованных временем, по укреплению рейтинговых позиций, по увеличению числа хоздоговорных работ.

A truly important thing was to develop the field of science and education in accordance with the time. The administration of the university paid much attention to creating new academic programs, developing new majors on demand, to the growth of popularity of the university and increasing the number of contractual works.

1992 йылда башҡорт филологияһы бүлеге айырым факультет булып китә, был профиль төплө белгестәр әҙерләүгә тос өлөш индерә. Ошо уҡ йылда РББАағза-корреспонденты, профессор Камил Шәйехмырҙа улы Әхиәров инициативаһы буйынса вуз ҡарамағында республикала беренсе тапҡыр һәм педагогика буйынса берҙән-бер кандидатлыҡ диссертацияларын яҡлау өсөн Диссертация Советы асыла. Бөгөнгө көндә Советта ике педагогик һөнәр буйынса кандидатлыҡ һәм докторлыҡ диссертациялары яҡлана. Был ваҡытҡа вуздың 40 кафедраһында 450 уҡытыусы эшләй. Эш системаһында вузда, вуздан тыш регион һәм бөтә Рәсәй конференциялары, түңәрәк өҫтәлдәр, фәнни семинарҙар, мөһим уҡыу-уҡытыу һәм тәрбиәүи-теоретик һәм практик проблемалар буйынса эш уйындары, конкурстар, олимпиадалар үткәрелә. Факультеттарҙа студенттарҙы төрлө типтағы мәктәптәргә практик яҡтан әҙерләү буйынса яңы уҡыу пландары төҙөлә.

В 1992 году отделение башкирской филологии было преобразовано в отдельный факультет, что способствовало более концентрированной подготовке специалистов этого профиля. В этом же году по инициативе члена-корреспондента РАО, профессора Камиля Шаехмурзиновича Ахиярова при нашем вузе был открыт первый и единственный в республике Диссертационный совет по защите кандидатских диссертаций по педагогике. Сегодня в Совете защищаются и кандидатские и докторские диссертации по двум педагогическим специальностям. К этому времени в вузе уже действовало 40 кафедр и работало 450 преподавателей. В системе работы стали широко практиковаться внутривузовские, межвузовские, региональные и всероссийские конференции, круглые столы, научные семинары, деловые игры по важнейшим проблемам теории и практики обучения и воспитания, выставки достижений, конкурсы, олимпиады. На факультетах формируются новые учебные планы с ориентацией на более широкую практическую подготовку студентов к работе в школах разного типа.

In 1992, the department of the Bashkir language was transformed into a separate faculty, which contributed to better training of future specialists in this field. In the same year, the first and the only Dissertation Defense Board in the field of pedagogy was opened at our university on the initiative of Professor Kamil Akhiyarov, associate member of the Russian Academy of Education. Many candidate and doctoral (PhD) dissertations on two teaching professions are defended here nowadays. By that time there were about 40 departments and 450 teachers at our University. Intramural, inter-university, regional and all-Russian conferences, roundtable discussions, scientific seminars, professional simulation role-playing games on the most important issues of the theory and practice of training and education, exhibitions of achievements, contests and competitions became an integral part of education. The faculties developed new curricula concentrated on a work oriented training of students so that they could work at schools of different types.

Ә.З.Рәхимов етәкселегендә асылған психология һәм педагогия лабораторияһы уңышлы эшләүен дауам итә.Лабораторияның «Уҡыусының диалектик-логик принцип аша ижади фекерен формалаштырыу» тигән фәнни проблемаһымәктәптәрҙә киң ҡулланыу ала. Юҡҡа ғына был лаборатория нигеҙендә бөтә илдә ҡулланылған яңы география һәм химия дәреслектәре сығарылмай (авторҙары: В.П. Сухов, С.Т. Сатбалдина).

Продолжает успешно действовать психолого-педагогическая лаборатория, которая разрабатывала такую научную проблему как «Формирование творческого мышления учащихся на основе принципа диалектической логики» нашла широкое применение в школах республики. Не случайно на базе этой лаборатории были созданы новые учебники по географии и химии (авторы В.П. Сухов и С.Т. Сатбалдина), которыми пользуются в школах всей страны.

The psycho-pedagogical laboratory founded and headed by A. Z. Rakhimov continued to operate successfully. Its scientific application "The development of creative thinking of students on the basis of the principle of dialectical logic" was widely used at schools of the Republic. It is not surprising that the laboratory has created new textbooks on Geography and Chemistry used in schools across the whole country (the authors of the books are V. P. Sukhov and S. T. Satbaldina).

Институттың фәнни потенциалы йылдан-йыл үҫә. 1968 йылдан 1992 йылға тиклем 190 уҡытыусы аспирантураға инә, 7 кеше докторлыҡ диссертацияһын, 155 кеше кандидатлыҡ диссертацияһын яҡлай. 1992 йылға ғилми дәрәжәлеләр 71% тәшкил итә, 19 фән докторы, профессор эшләй. Улар араһында РСФСР-ҙың һәм БАССР-ҙың атҡаҙанған 7 фән хеҙмәткәре, БАССР-ҙың 11 атҡаҙанған уҡытыусыһы, 78 мәғариф отличнигы, дүрт кеше медаль һәм орден менән, 100-ҙән ашыу уҡытыусы һәм хеҙмәткәр маҡтау грамоталары менән бүләкләнә. 1977 йылда булдырылған институт премияһына йөҙләгән активист студент лайыҡ була.

С каждым годом возрастал научный потенциал института. За 1968-1992 годы в целевую аспирантуру поступили 190 преподавателей, защитили докторские диссертации 7 человек, кандидатские – 155 человек. В 1992 году преподаватели с учеными степенями составляли уже 71%, работали 19 докторов наук, профессоров. В их числе было 7 заслуженных деятелей науки РСФСР и БАССР, 11 заслуженных учителя БАССР, 78 отличников народного просвещения, четыре человека награждены орденами и медалями, более 100 преподавателей и сотрудников удостоены Почетных грамот вышестоящих органов народного образования. Около ста студентов-активистов стали лауреатами премии института, учрежденной еще в 1977 году.

The scientific capability of the University increased every year. During 1968-1992, postgraduate education enrolled 190 teachers, 7 people defended their doctoral dissertations and 155 people defended their candidate dissertations as well. In 1992, the number of teachers with advanced degrees accounted for 71% and there were 19 doctors habilitatus and professors working at the university. Among them there were 7 honored scholars of the RSFSR and BASSR, 11 honored teachers of BASSR, 78 high achievers of national education, 4 people were awarded orders and medals and more than 100 teachers and department employees were awarded honorary diplomas by higher education authorities. About a hundred active students got the University awards established in 1977.

Кафедраларҙа теоретик һәм практик ғилми тикшеренеү эштәре алып барыла. Институттың сирек быуат тарихы эсендә 70 монография, 75 ғилми хеҙмәт йыйынтығы, 150 уҡыу ҡулланмаһы, 200-ҙән ашыу мәҡәлә баҫыла, 38 автор танытмаһы алына. Ғилми эштәрҙең 40% психология-педагогика проблемаһы буйынса яҙыла. Уларҙың күбеһе юғары уҡыу йорттарындағы педагогика проблемаһына арнала.

На кафедрах велись исследования по проблемам, имеющим теоретическое и практическое значение. За четверть века истории института было издано 70 монографий, 75 сборников научных трудов, 150 учебных пособий, свыше двух тысяч статей, получено 38 авторских свидетельств. Психолого-педагогическая проблематика в исследованиях занимала свыше 40%. Большая часть посвящена проблемам педагогики высшей школы.

В институте сложилась эффективная система исследовательской работы студентов, связанная с их профессиональной подготовкой. На Всесоюзных, республиканских смотрах и олимпиадах студентами завоеваны десятки медалей, дипломов и грамот. Ежегодно возрастает число студентов, участвующих в хоздоговорных исследованиях.

The departments conducted research on issues of theoretical and practical importance. During 25 years of the University operation more than 70 monographs, 75 collections of research papers, 150 textbooks and over two thousand scientific papers were published and about 38 patents were received. 40% of research work was devoted to the issues of psychology and pedagogy. The researchers dealt mostly with the issues of higher education pedagogy.

BSPU established an effective system students' research work related to their professional training. Our students took part in many all-Union and Republican parades, contests and competitions and won dozens of medals, certificates and diplomas. Moreover, the number of students participating in contractual research increased annually.

Институтта студенттарҙың профессиональ әҙерлеге менән бәйле тикшеренеү эше системаһы барлыҡҡа килә. Бөтә Союз һәм республика смотр, олимпиадаларҙа студенттар тиҫтәләгән миҙал, диплом, грамота алыуға ирешә. Хужалыҡ килешеүҙәр буйынса тикшеренеүҙәрҙә ҡатнашыусы студенттарҙың һаны йылдан-йыл арта.

1995 йылда педагогика, башланғыс һәм мәктәпкә тиклемге белем биреү методикаһы факультеты нигеҙендә педагогика һәм психология факультеты барлыҡҡа килә. Яңы факультет мәктәптәге эшмәкәрлектә генә түгел, ә йәмғиәттең төрлө тармаҡтарында ла ҡулланырлыҡ белем әҙерләү буйынса эш башлай. Шул уҡ йылда "Аудитория" гәзите "Йыл гәзите" конкурсында тағы ла дипломант булыуға ирешә.

В 1995 году на базе факультетов Педагогики и методики начального и дошкольного образования создается факультет педагогики и психологии. Новый факультет активно влился в работу по подготовке необходимых не только школе, но и другим отраслям жизни общества психологов. В этом же году газета «Аудитория» вновь становится дипломантом конкурса «Газета года» среди многотиражек вузов Уфы.

In 1995, the faculties of pedagogy and methodology of primary and pre-school education were united and turned into the faculty of pedagogy and psychology. The new faculty continued to train not just school psychologists but psychologists for other fields as well. During the same year, the newspaper called "Audience" became the winner of competition "Newspaper of the year" among the university newspapers of Ufa.

1996 йылда Рәсәйҙең Госкомвуз һәм Рәсәй вуздары ассоциацияһы рейтингы буйынса беҙҙең институт илдең педагогик вуздары араһында 13-сө урын ала, был, бер яҡтан, уның үҫешен күрһәтһә, икенсе яҡтан, яңы үрҙәргә сәмләндерә. 1997 йылда педагогика буйынса докторантура асылыуы ҙур ҡаҙаныш булып тора. Унда беҙҙең вуз уҡытыусылары ғына түгел, ә икенсе республика һәм сит ил уҡыу йорттары вәкилдәре белем алыу мөмкинселегенә эйә була.

В 1996 году по рейтингу Госкомвуза России и Ассоциации российских вузов наш институт занял 13 место среди педагогических вузов страны, что, с одной стороны, иллюстрировало позитивное его развитие, с другой стороны, вдохновляло и внушало оптимизм. Важным достижением уже следующего, 1997 года становится открытие докторантуры по педагогике, в которой проходили обучение не только преподаватели нашего вуза, но и представители учебных заведений республики и страны.

In 1996, in accordance with the rating of the State Committee of higher education of Russia and Association of Russian universities, BSPU took the 13th place among pedagogical universities of the country, which, on the one hand, showed that it had been successfully developing and, on the other hand, was encouraging and inspiring. Another important achievement took place in the year of 1997, when a post-doctoral programme in pedagogy was started. Not only the teachers of our University but also representatives of other schools, colleges and universities of the Republic and the country studied there.

1997 йылдың ноябрендә Опера һәм балет театры йортонда институт үҙенең 30 йыллығын байрам итә. Ошо көнгә уҡыу йортоноң барлыҡҡа килеүе һәм үҫеше тарихы тураһында китап баҫтырыла. Институттың ректоры, профессор Э.Ш. Хәмитов үҙенең сығышында уҡыу йортоноң барлыҡҡа килеү тарихын бәйән итә. Ошо ҙур булмаған ваҡыт арауығында республикаға 22 мең юғары квалификациялы уҡытыусы, тәрән белемле талантлы йәштәр бүләк иткән юғары педагогик белем биреүсе уҡыу йорто барлыҡҡа килә.

В ноябре 1997 года в здании Театра оперы и балета институт праздновал свое тридцатилетие. К этому дню была подготовлена и издана книга об истории становления и развития учебного заведения. В выступлении ректора института профессора Э.Ш. Хамитова была обрисована впечатляющая картина его созидания. За такой небольшой отрезок времени создано новое высшее педагогическое учебное заведение, давшее республике более 22 тысяч учителей высокой квалификации, талантливую молодежь, овладевшую глубокими знаниями.

In November 1997, the University celebrated its thirtieth anniversary in the local theater of Opera and Ballet. A book about the history of foundation and development of the university was written and published especially for that event. Professor E. S. Khamitov, the principal of the University, told an impressive story its creation while delivering his speech. The new pedagogical university that had been created in such a short period of time provided education for more than 22 thousand teachers of high qualification. A lot of talented young people who'd mastered thorough knowledge while studying there started their work at schools of the republic.

1990 йылдың аҙаҡтарына вуз 42 фән докторы, профессор, 221 фән кандидатын әҙерләй. Ректорат фән докторҙары әҙерләү буйынса шарттар булдырыуға айырыуса ҙур иғтибар бүлә, юҡҡа ғына хәҙерге көндә уларҙың һаны 100-гә етмәгәндер. Институтҡа шул ваҡытта уҡ алты уҡыу корпусы, алты дөйөм ятаҡ бинаһы, заманса йыһазландырылған 60 кабинет һәм лаборатория, шәхси нәшриәт, агробиологик станция, ике спорт лагеры һәм башҡалар ҡарай. Факультеттарҙа 19 йүнәлеш буйынса әҙерләү эше алып барыла, көндөҙгө һәм ситтән тороп уҡыу бүлектәрендә белем алыусы студенттарҙың һаны һигеҙ меңдән арта. Кандидатлыҡ диссертацияларын яҡлау буйынса Совет һәм педагогиканан 10 фәнни мәктәп уңышлы эшләй. Уҡытыусы һәм студенттар коллективының уҡытыу-педагогик һәм фәнни эшмәкәрлеген 50 кафедра етәкләй. Кафедраларҙа 523 юғары квалификациялы уҡытыусы эшләй, улар араһында – 26 фән докторы, 234 фән кандидаты. Аспирантурала 23 йүнәлеш буйынса 80 аспирант уҡый, 44 аспирант көндөҙгө бүлектә белем ала. Дүрт аспирант Президент һәм БР Хөкүмәте стипендияһын, бер аспирант Президент стипендияһын ала. Аспирантураның асылыу көнөнән алып 23 сығарылыш уҡыусыһы кандидатлыҡ диссертацияһын уңышлы яҡлай. 1997 йылда "БДПИ хәбәрҙәре" фәнни журналының беренсе номеры донъя күрә.

К концу 1990-х годов вуз вырастил 42 доктора наук, профессора, 221 кандидата наук. Особое внимание ректорат уделял созданию условий для подготовки докторов наук, не случайно к настоящему времени их число выросло до 100 человек. Институту уже принадлежало шесть учебных корпусов, шесть зданий общежитий, 60 прекрасных кабинетов и лабораторий, оснащенных современным оборудованием, собственное издательство, агробиологическая станция, два спортивно-оздоровительных лагеря и многое другое. На факультетах велась подготовка по 19 специальностям, число обучающихся очной и заочной форм обучения превышало восемь тысяч студентов. Успешно работали совет по защите кандидатских диссертаций и десять научных школ по педагогике. 50 кафедр осуществляли руководство учебно-педагогической и научной работой коллектива преподавателей и студентов. На кафедрах работали 523 высококвалифицированных преподавателя, из них 26 докторов и 234 кандидата наук. В аспирантуре обучалось 80 аспирантов по 23 специальностям, 44 из них по очной форме обучения. Четыре аспиранта получали стипендию Президента и Правительства РБ и один аспирант – стипендию Президента России. Со дня открытия аспирантуры 23 выпускника успешно защитили кандидатские диссертации. В 1997 году вышел в свет первый номер научного журнала «Вестник Башкирского государственного педагогического института».

By the end of 1990 the University had prepared 42 doctors habilitatus, professors and 221 PhDs. A particular attention was paid to creation of all conditions for the research work of doctors habilitatus and their training, which helped to increase their number significantly. Nowadays there are more than 100 doctors habilitatus at our university. By that time BSPU already had 6 academic buildings, 6 dormitories, 60 well-equipped classrooms and laboratories, its own publishing house, agro-biological station, two sports camps, and many other things. There were 19 areas of study to choose from at the departments of the university. The total number of full-time and correspondence students was more than 8000 people. Dissertation Defense Board and 10 academic schools in the field of pedagogy had been working successfully. About 50 departments supervised training and research work of the teachers and students. There were 523 highly qualified teachers working at the departments of the university. 26 of them were doctors habilitatus and 234 of them had PhD degrees. 80 postgraduate students were studying at the university postgraduate school where they had a choice among 23 different majors. 44 of them got a full-time training there. Four postgraduate students got grants of the President and the Government of the Republic of Bashkortostan and one postgraduate student got the grant of the President of Russia. Since the foundation of the postgraduate school up to that moment 23 postgraduates got their PhDs. In 1997, the University published its first issue of the scientific journal "Herald of Bashkir State Pedagogical University".

1999 йылда вуз уңышлы аттестация үтә. Был йыл шуныһы менән дә иҫтәлекле: социаль педагогика һәм культорология бүлектәре булған яңы социаль-гуманитар факультет асыла. Шулай уҡ психология һәм педагогика факультеттарында музыкаль бүлек һәм Бәләбәй, Белорет, Күмертау, Мәләүез, Нефтекама, Туймазы ҡалаларында, Мәсәғүт ҡасабаһында вәкиллек учреждениялары асыла. 2000 йылда коррекцион педагогика бүлеге барлыҡҡа килә һәм Кушнарен ҡасабаһында вәкиллек асыла.

В 1999 году вуз успешно прошел комплексную аттестацию. Этот год памятен и тем, что был открыт еще один новый факультет – социально-гуманитарный с отделениями социальной педагогики и культурологии. Также были открыты музыкальное отделение на факультете Педагогики и психологии и множество представительств института в городах Белебей, Белорецк, Кумертау, Мелеуз, Нефтекамск, Туймазы, в селе Месягутово. В 2000 году было создано отделение коррекционной педагогики и открыто представительство в селе Кушнаренково.

In 1999, the University successfully passed the comprehensive certification. That year was especially remarkable as one more faculty was founded. That was the Faculty of Social sciences and humanities with the departments of Social pedagogy and Cultural studies. The music department at thefaculty of pedagogy and psychology was established as well as many branches of the University in the towns of Belebey, Beloretsk, Kumertau, Meleuz, Neftekamsk, Tuimazy and in the village of Mesyagutovo. In 2000 the department of special needs pedagogy was opened. An office of the university in the village of Kushnarenkovo appeared as well.

2000 йылдың 27 июнендә Рәсәй Федерацияһы мәғариф министрының 1920-се бойороғо буйынса беҙҙең институттың исеме Башҡорт дәүләт педагогия университетына үҙгәртелә. "Беҙҙең вузда һәр ваҡыт сифатҡа ынтылыш булды. Мин үҙгәртеп ҡороу замандарын иҫкә төшөрөр инем… Университеттар парады ул йылдарҙың бер билдәһенә әйләнде. Ҡайһы берҙә был мода артынан ҡыуыуға оҡшаш ине: һәр бер институт университет дәрәжәһен ала башланы. Беҙҙең күҙәтеүебеҙсә, БДПИ-ға ҡарағанда күпкә һүлпәнерәк вуздар ҙа ошо статусты алыуға өлгәште. Шунан беҙ ҙә унверситет күлдәген кейергә самалап ҡарарға булдыҡ. Ошо ваҡытта беҙҙең вузға килеүсе илдең мәғариф министры ғәжәпләнгәйне: бер йыл эсендә унға яҡын докторлыҡ диссертацияһын яҡлауҙы илдең тик ҙур, оло вуздары ғына булдыра. Министрлыҡ тарафынан йыл һайын үткәрелгән рейтингтарҙа беҙҙең институт илдең ун иң яҡшы педагогик вуздар исемлегенә индерелә килде. Һуңғы өс йылда университет күрһәткестәрен яҡшыртыу буйынса күп эштәр алып барҙы, хәҙер береһе лә, кемдер беҙҙе һөйрәне, тип әйтә алмай. Киреһенсә, һуңғы ун айҙа күп уҡыу йорттарына университет дәрәжәһе бирелмәне, ә беҙ маҡсатыбыҙға ирештек. Беҙ лайыҡлы эш кимәленә өлгәштек, һәм был әле башланғыс ҡына", – тип иҫләй Э.Ш. Хәмитов.

27 июня 2000 года Приказом №1920 министра образования Российской Федерации наш институт был переименован в Башкирский государственный педагогический университет. Э.Ш.Хамитов вспоминает: «Стремление к качеству было в нашем вузе всегда. Я бы вспомнил времена перестройки… Приметой тех лет был парад университетов. Это иногда походило на моду: институты повсеместно получали университетский статус. И, видя, что его добились даже те, кто явно уступал БГПИ, мы начали «примерять» университетскую одежку. Посетивший в ту пору наш вуз министр образования страны был удивлен: до десяти защит только докторских диссертаций в год – такое могли себе позволить лишь самые крупные вузы страны. В ежегодных рейтингах, проводимых министерством, наш институт вошел в десятку лучших педвузов страны. Последние три года были потрачены коллективом на наработку университетских показателей, зато никто сегодня не может сказать, что нас подтянули. Напротив, мода на вывески прошла, за последние десять месяцев большинству претендентов на университетские регалии было отказано, а мы прошли с большим запасом прочности. Мы добились достойного уровня работы, и это только начало».

On June 27th, 2000 by Order No. 1920 of the Minister of Education of the Russian Federation the Institute was renamed Bashkir State Pedagogical University. E. S. Khamitov says: "We have always been striving for quality. Thinking back I'd like to recollect the days of perestroika... At that period of time lots of colleges and institutes got the status of universities. It sometimes looked like fashion. That was a so-called "parade of universities". As we clearly saw that some of the institutes which got that status were inferior to BSPU, we started our work as a university quite confidently. Once during that period of time the Minister of Education visited our University. He was amazed at the fact that every year about 10 postgraduate students got their postdoctoral degrees at our university. Only the largest and the best universities of our country could do this. Our Institute had entered the top ten of teachers' training universities of the country according to the annual ratings made by the Ministry. The last three years have been spent to improve the results of the university work and nobody can say now that we were provided with someone's help. On the contrary, the fashion for the status itself has gone out. For the last ten months, the majority of applicants for the University status have been rejected but we managed "to pass this test". We performed our work quite successfully and this is only the beginning."

2001 йылда Педагогика институты һәм ике педагогик йүнәлеш буйынса диссертация яҡлау Советы барлыҡҡа килә. 2005 йылда профессиональ белем биреү һәм информацион технологиялар институты (ИПОиИТ) асыла.

2005 йылда вуздың яңы етәксеһе – ректор итеп педагогия фәндәре докторы, профессор Раил Мирвай улы Әсәҙуллин тәғәйенләнә. Был осорҙа илдең мәғариф системаһында радикаль үҙгәрештәр булыуын һыҙыҡ өҫтөнә алырға кәрәк. Шул ваҡыттан алып вуздың тактик планда ла, стратегик планда ла яңы ғына түгел, инновацион үҫеше башлана. Иң мөһим проблемаларҙың береһе булып беҙҙең вузды ғына түгел, бөтә илдең педагогик белем биреү системаһын һаҡлау тора. Дөйөм Рәсәй берләшмәһенә педагогик белем биреү системаһын һаҡлауҙың актуаллеген генә түгел, уның һәр яҡлап алда барыуын да бер нисә тапҡыр иҫбатларға тура килә. Нәҡ беҙҙең вуздың инициативаһы, саралары Рәсәй киңлегендә сағылыш тапты. РФ-ның Мәғариф һәм фән министрлығында, шулай уҡ ил етәкселеге аппаратында педагогик белем биреүҙе һаҡлау идеяһы яҡлау таба.

В 2001 году были открыты Институт педагогики и Диссертационный совет по защите докторских диссертаций по двум педагогическим специальностям. В 2005 году открыт Институт профессионального образования и информационных технологий.

Заложенные первыми руководителями традиции вуза получили дальнейшее творческое воплощение в деятельности нового ректора Раиля Мирваевича Асадуллина (с 2005 года), доктора педагогических наук, профессора. Необходимо отметить, что в этот период в системе образования страны происходили радикальные преобразования, обусловливающие всемерную мобилизацию научного, материального, технологического и, главное, человеческого потенциала университета. С этого времени и в тактическом, и в стратегическом отношении начинается не просто новый, а инновационный виток развития вуза. Одной из главных проблем становится идея сохранения не только нашего вуза, но и всего педагогического образования страны. Раз за разом надо было доказывать всему российскому сообществу актуальность не только сохранения системы педагогического образования, но и всемерного ее развития. Множество инициатив и мероприятий именно нашего вуза дали свои всходы в пространстве всей России. В Министерстве образования и науки РФ и в руководстве страны идея сохранения педагогического образования была услышана.

In 2001, the College of Pedagogy and Postdoctoral Dissertation Defense Board in the field of pedagogy for 2 majors were opened. In 2005, the College of vocational education and information technology was opened.

Rail Asadullin, doctor of pedagogy and Professor, who became the next principal of the university in 2005, continued all the traditions that were established by the previous principals. It should be noted that during that period the education system of the country underwent radical transformations which caused full mobilization of scientific, financial, technological and also human potential of the University. Since that time, a new and innovative stage of development of the University began. One of the main problems was the idea of preserving not only our University but of the entire system of teachers' training in the country as well. We repeatedly needed to prove to the whole Russian community the relevance of preserving the system of pedagogical education and the importance of its further development. Many of the initiatives and activities organized by the University were of great value for the whole country. The Ministry of Education and Science of the Russian Federation and the government of the country have supported the idea of preserving teacher education.

Яңы заман килеү менән, яңы бурыстар һәм мөмкинселектәр тыуа. Университет вуздар араһында конкуренция үҫеү, баҙар мөнәсәбәттәренә объектив индерелеү, киҫкен бюджет сикләүҙәрен һаҡлау кеүек проблемалар менән осраша. Ошо йылдарҙа ректор, ректорат, бөтә коллективта белем биреү даими үҫеш режимында йәшәргә тейеш, юғиһә ул тотҡарланыуға дусар була тигән ҡараш мөһим булып ҡала.

Пришли новые времена, вместе с этим возникли новые задачи и возможности. Университет столкнулся с определенными проблемами и трудностями, связанными с ростом конкуренции среди вузов, объективным включением в рыночные отношения, расширением самостоятельности высшей школы как субъекта финансово-хозяйственной деятельности, сохранением жестких бюджетных ограничений, интеграцией страны в мировое научно-образовательное пространство. В эти годы чрезвычайно важна была и остается позиция ректора, ректората, всего коллектива – образование должно жить в режиме постоянного развития, оно не может находиться даже в относительном покое, иначе оно начинает давать «сбой».

It was a new stage in the history of the university which resulted in new challenges and opportunities. The University faced certain problems and difficulties associated with increasing competition among other universities, the inevitable inclusion in market-based relations, expansion of independence of a higher school as a subject of financial and economic activities, maintaining hard budgetary constraints and integration of the country into the world scientific and education system. During that time, the attitude of the principal, administration and the whole staff to the education was as follows: "education should constantly be developing, stagnation is harmful for it". Nowadays this attitude is still the same.

Как говорил в одном из своих программных выступлений ректор Р.М. Асадуллин, «университет должен стать эффективным научно-методическим и образовательным центром Республики Башкортостан, осуществляющим подготовку педагогических кадров, инициирующим и координирующим процессы развития инновационной деятельности в системе образования региона». Принятые за основу в эти годы ориентиры на инновационный путь развития продолжают оставаться ведущими для всех видов деятельности вуза и сегодня.

As R. M. Asadullin mentioned in one of the statements: "the University should become an effective scientific, methodical and educational center of the Republic of Bashkortostan. It should provide teachers' training, initiate and coordinate the processes of the innovational development of the education system of the region." The innovative way of development of the university that was taken as a basis during those years is still the key one for all activities of the University nowadays.

Ректор Р.М. Әсәҙуллин үҙенең программалы сығыштарының береһендә түбәндәге фекерен белдерә: "Университет педагогик кадрҙар әҙерләүсе, региондың мәғариф системаһында инновацион эшмәкәрлек үҫеше процесын координациялаштырыусы Башҡортостан Республикаһының эффектив фәнни-методик һәм белем биреү үҙәге булырға тейеш". Бөгөнгө көндә лә инновацион үҫеш юлына башланғыс итеп алынған ошо ориентир вуздың бөтә төр эшмәкәрлегендә алдынғы булып тора. Үҙенең милли хәрәкәт моделен прогресҡа этәреүсе ил ижади, ҡалыпһыҙ фекер йөрөтә белгән белгестәргә мохтаж. Был шарттарҙа киләсәк быуынды әҙерләүҙә һәм йәмғиәттең донъяға ҡарашын формалаштырыуҙа рухи йәмғиәт ойоштороу нәҡ педагогик универститет ҡарамағында тора.

Белем биреү проблемалары ҙур ижтимағи резонанстар тыуҙырған саҡта, педагогик берләшмә өсөн дискуссия майҙаны, "трибуна" барлыҡҡа килтереү ихтыяжы тыуа. Шул рәүешле 2005 йылда "Башҡортостандың педагогия журналы" профессиональ баҫмаһына нигеҙ һалына. 2010 йылда журнал, экспертиза үтеп, ВАК реестрына индерелә. Был ғалимдарҙың һәм дөйөм педагогик фәндең тикшеренеү эштәрен активлаштырыуға килтерә. Журнал биттәрендә алдынғы республика, Рәсәй, сит ил тикшеренеүселәренә генә түгел, ә мәктәп уҡытыусыларына, дөйөм әйткәндә, уҡытыу һәм тәрбиә идеалдарының ҡәҙерен белгән кешеләргә һүҙ бирелә.

Юҡҡа ғына беҙҙең университетҡа XIX быуаттың билдәле мәғрифәтсеһе, шағир һәм педагог Мифтахетдин Аҡмулла исеме бирелмәй (РФ Мәғариф һәм фән министрлығының 2006 йылдың 17 майында сыҡҡан бойороғо буйынса). Һис шикһеҙ, был Рәсәй Федерацияһы һәм Башҡортостан Республикаһы өсөн педагогик кадрҙарҙы әҙерләүҙәге ҡаҙаныштарҙы таныу булып тора. 2008 йылда университеттың төп корпусы алдында Мифтахетдин Акмуллаға һәйкәл асыла. Бөгөн был ҡомартҡы – ҡаланың һәм вуздың иҫтәлекле урындарының береһе. Бында тантаналы саралар үтә, делегация, ҡунаҡтарҙың ҡаршылау, йәш парҙар өсөн иҫтәлеккә фотоға төшөү урыны ла булып тора был һәйкәл.

Страна, определяющая свою национальную модель движения к прогрессу, нуждалась и нуждается в творческих, нестандартно мыслящих специалистах. В этих условиях именно педагогическому университету принадлежит одна из важных ролей в организации духовного пространства при подготовке будущего поколения и в формировании общественного мировоззрения.

The country that defines its national model of the movement to the progress needed and still needs creative professionals, able to think outside the box. In these circumstances, it is the Pedagogical University which plays one of the most important roles in the creation of necessary atmosphere and conditions for the training of a future generation and in the formation of the mindset of our society.

В этот период, когда проблемы образования вызывали большой общественный резонанс, остро встала необходимость создания «трибуны», дискуссионной площадки всего педагогического сообщества. Поэтому основание в 2005 году профессионального издания «Педагогический журнал Башкортостана» стало закономерным ответом на перемены в системе отечественного образования. В 2010 году журнал выдержал экспертизу и был включенвреестр ВАК, что способствовало активизации исследовательской деятельности ученых и педагогической науки в целом. На страницах журнала слово предоставляется не только ведущим республиканским, российским и зарубежным исследователям, но и практикующим преподавателям средних специальных учебных заведений, школьным учителям, – всем, кому дороги идеалы обучения и воспитания.

During that period, when the problems of education attracted a great public attention, there was a need for a discussion platform for the entire teaching community. Therefore, in 2005, the foundation of a professional academic periodical called "Pedagogical journal of Bashkortostan" was the next step connected with the changes in the domestic system of education. In 2010, the magazine passed the examination and was included into the register of the Higher Attestation Commission, which contributed to the development research activities of scholars and pedagogy in general. Not only leading Republican, Russian and foreign researchers but also ordinary teachers of vocational and secondary schools and all those for whom education was especially important can share their opinions in this periodical.

2006 йылдың август аҙағында Өҫтәмә белем биреү институты асыла. Уның маҡсаты булып уҡытыусыларҙың квалификацияһын күтәреү һәм педагогик кадрҙар әҙерләү тора. Квалификация күтәреү курстарында, ғәҙәттәгесә, психология, педагогика, мәғлүмәт технологиялары өлкәһендәге әйҙәп барыусы белгестәр эшләй. Юғары мәктәп уҡытыусыларының, урта профессиональ белем биреү, дөйөм белем биреү учреждениеларының квалификацияларын күтәреү – төп бурыстарҙың береһе. Бөгөн тик формаль яҡтан ғына түгел, информаль, йәғни формаль булмаған яҡтан да мәктәп уҡыусылары ғына түгел, шулай уҡ өлкән йәштәгеләр ҙә белем ала, яңы ысулдар һәм технологияларҙы ҡулланып, Рәсәй һәм республика профессионалдары эшләй.

Совершенно не случайно одним из первых достижений этого времени стало присвоение нашему университету имени Мифтахетдина Акмуллы – выдающегося просветителя, поэта и педагога XIX века (Приказ Министерства образования и науки РФ от 17 мая 2006 года). Несомненно, это было признание наших общих заслуг в подготовке педагогических кадров для Республики Башкортостан и Российской Федерации. Присвоение этого имени означало и означает верность вуза наследию отечественного просвещения, культуры, стремление всемерно повышать уровень научно-педагогической деятельности. В 2008 году на главной площади университета был открыт памятник Мифтахетдину Акмулле. Сегодня этот памятник стал одним из брендов нашего вуза и города. Здесь проходят торжественные мероприятия, памятные фотографирования, это место встречи делегаций, гостей университета, здесь назначают свидания, сюда приезжают молодожены в первый день своей совместной жизни.

One of the most important achievements of that time was that our University got the name of Miftakhetdin Akmullah Bashkir State Pedagogical University (by the order of the Ministry of Education and Science of the Russian Federation of May 17, 2006). M. Akmullah was an outstanding educator, poet and teacher of the XIX century. It was certainly a recognition of our achievements in training of teachers for the Republic of Bashkortostan and the Russian Federation. The assignment of this name meant and still means the commitment of the University to the legacy of domestic education, culture and aspiration to raise the level of scientific and pedagogical activities. In 2008, a monument to Miftakhetdin Akmullah was erected on the main square of the University. Today, this monument has become one of the brands of our University and the city as well. Here you can witness different celebrations and take a photo; this monument is a meeting place for delegations and guests of the University, a place for dating and the place where newly married couples come on the first day of their life together.

В конце августа 2006 года на базе Центра дополнительного профессионального образования и факультета повышения квалификации был открыт Институт дополнительного образования. Его целью являлось повышение квалификации и профессиональная переподготовка педагогических кадров. На курсах повышения квалификации традиционно работали ведущие специалисты университета в области психологии, педагогики, информационных технологий. Организация курсов повышения квалификации для преподавателей высшей школы, системы среднего профессионального образования, общеобразовательных учреждений также стала одной из визитных карточек вуза. Сегодня Институт обеспечивает не только формальное, но и информальное, неформальное дополнительное образование детей и взрослых, используя и предлагая инновационные формы, методы и технологии взаимодействия учительского профессионального сообщества Республики и России, профессионального роста и развития педагогов всех ступеней образования.

In late August 2006, the department of further education within the center for supplementary vocational education and department of advanced training was opened. Its aim was the advanced training and occupational retraining of pedagogical staff. The leading University experts in the field of psychology, pedagogy and information technology worked there. Organization of refresher courses for university, college and school teachers also became one of the trademarks of the University. Today, BSPU provides not only formal, but also informal, non-formal supplementary education for children and adults, using and offering innovative forms, methods and technologies of interaction of teachers of the Republic of Bashkortostan and Russia, as well as professional growth and development for teachers of all educational levels.

As the University developed, it was necessary not only to improve its methodological and technological fundamentals but also to change its management and administrative structure. Many faculties, after gaining experience, acquiring multiple scientific relationships and increasing the dynamics of development were later transformed into colleges. Thus, in 2007 on the basis of the Faculty of History the College of History and Legal education was founded. In 2011 the Faculty of Linguistics and the Faculty of Foreign languages were united and transformed into the College of philological education and intercultural communication.

Университеттың үҫеүе менән уны ойоштороу һәм етәкләү принциптары ла үҙгәрә. Факультеттар үҫә, үҫешә, ҡайһы берҙәре институтҡа әйләнә. 2007 йылда Тарих факультеты Тарих һәм хоҡуҡ институтына әүерелә, ә 2011 йылда филология һәм сит телдәр факультеттары нигеҙендә Филологик белем биреү һәм мәҙәниәт-ара коммуникациялар институты булдырыла.

Университет үҫә һәм байый, уның абруйы республика һәм Рәсәйҙә генә түгел, ә халыҡ-ара кимәлгә күтәрелә. 2013 йылда Мәскәүҙә Шанхай хеҙмәттәшлек ойошмаһы университетының төп вуздар юғары советы ултырышында беҙҙең вузды "Педагогика" йүнәлеше буйынса ШХО составына индереү быға асыҡ миҫал булып тора. Был, бер яҡтан, халыҡ-ара танылыу яулау, икенсе яҡтан, бөтә донъя белем биреү кимәленә күтәрелеү булып тора. Сит ил студенттары өсөн беҙҙең вуз бик популяр, "Рус телен сит тел булараҡ өйрәнеү" программаһы ныҡ әүҙемләштерелгән. Ҙур квалификациялы педагогтар Европа илдәре, яҡын урынлашҡан сит илдәр, көнсығыш илдәре менән актив эшләй. ШХО программаһы буйынса белем алыусы студенттар, сит илдә уҡыуҙарын дауамитеп, ике диплом ала алалар .

Развитие университета требовало не только обогащения содержательных, методических и технологических основ, менялась и его организационная и управленческая структура. Факультеты, набирая опыт, обрастая многочисленными научными связями, увеличивая динамику развития преобразовывались в институты. Так, в 2007 году на базе Исторического факультета был организован Институт исторического и правового образования, в 2011 году на базе факультетов иностранных языков и филологического – Институт филологического образования и межкультурных коммуникаций.

Университет развивается и взрослеет, растет его авторитет не только в республике и России, но в международном сообществе. Ярким подтверждением этого является и то, что в 2013 году в Москве на заседании совета головных вузов Университета Шанхайской организации сотрудничества наш вуз был включен в состав сетевого Университета ШОС по направлению «Педагогика». Факт, с одной стороны, свидетельствующий о признании университета широкой международной общественностью, с другой, – способствующий приобщению всего нашего региона к мировому образовательному пространству. Вуз имеет широкие международные связи, обладает опытом обучения зарубежных студентов, программа «Русский язык как иностранный» становится все более популярной. Методическое, информационное и материально-техническое обеспечение, наличие педагогов высокого класса позволяет осуществлять образовательное и научное сотрудничество со странами Европы, ближнего зарубежья, странами Востока. Студенты, обучающиеся по программе Университета ШОС, имеют возможность продолжить свое образование в иностранном вузе-партнере и получить два диплома.

The University is developing, changing and getting more experienced, increasing its credibility not only in the Republic and Russia but in the international community as well. It can be proved by the fact that in 2013 our University was announced as one of the new members of the SCO universities in the field of "Pedagogy" at the meeting of the Council of leading higher education institutions of the Shanghai Cooperation Organization in Moscow. On the one hand, it testified that the university was recognized by the international community and, on the other, it helped the whole republic to become a part of the global educational system. The University has a lot of international contacts and an experience of teaching foreign students. The major called "Russian as a foreign language" is becoming more popular. Methodological and informational support, modern equipment, new technologies and the work of high-qualified teachers of allow cooperating with the countries of Europe, CIS and countries of the East in the areas of education and science. Those students, who were enrolled in the SCO University program, have the opportunity to continue their education in one of the SCO universities and get two graduation certificates.

It is difficult to imagine even a year without any significant events in the life of the University which contributed to its status and credibility. Thus, in 2016, on the initiative of the University, with the aim of integrating scientific and educational potential and implementation of joint basic research and innovation projects, the Bashkir scientific center of the Russian Academy of education was established. Its objectives are the consolidation of research efforts of scholars – teachers, psychologists, sociologists of education and of the whole teaching cluster, examination of the results of scientific research, advisory activities, and professional development of the teaching community. Special attention is paid to the issues of exchange of scientific information among the staff of educational institutions of Bashkortostan, the Volga region and Russia in general; the development of interdisciplinary research aimed at improving the capacity of ongoing education; development of methodology and methods of scientific and pedagogical researches in the field of education and improving the quality of training of scientific and teaching personnel. Bashkir scientific center brought together the efforts of the scholars of our university, Russian Academy of Education, Orenburg State Pedagogical University, M. E. Evsevev Mordovian State Pedagogical University, Orenburg State University, South Ural State Humanitarian Pedagogical University and Chelyabinsk State University as well. Innovational platforms, network of the laboratories for research on modern social and human problems are open nowadays. Moreover, the university closely cooperates with the Russian Academy of Sciences and the Academy of Sciences of the Republic of Bashkortostan.

In the fall of 2018, the new rector of the University became Salavat Talgatovich Sagitov, who had previously held the post of Deputy Prime Minister of the Government of Bashkortostan.

Ниндәй ҙә булһа сара уҙмаған йылды күҙ алдына килтереүе бик ҡыйын. Фундаменталь тикшеренеүҙәр һәм инновацион проекттарҙы бергәләп эшләү маҡсатында вуздың инициативаһы буйынса 2016 йылда Рәсәй белем биреү академияһының Башҡорт ғилми үҙәге булдырыла (РББА БҒҮ). Үҙәктең бурыстары – ғалим педагогтар, психологтар, белем биреү буйынса социологтарҙың һәм бөтә педагогия белгестәренең фәнни көстәрен берләштереү, фәнни тикшеренеүҙәрҙең һөҙөмтәләрен анализлау, уҡытыусы-профессорҙарҙың квалификацияларын күтәреү. Башҡортостан, Волга буйы һәм Рәсәйҙең белем биреү йорттары коллективтары араһындағы фәнни мәғлүмәт менән алышыу, белем биреү өлкәһендәге фәнни-педагогик тикшеренеүҙәрҙең методикаһы һәм методологияһын эш итеү, фәнни-педагогик кадрҙар әҙерләүҙең сифатын тормошҡа ашырыу методологияһы һәм методикаһы, фәнни-педагогик тикшеренеүҙәр өлкәһендә белем сифатын әҙерләү кеүек һорауҙар айырым иғтибар талап итә. БҒҮ беҙҙең университеттың, РББА, Ырымбур дәүләт педагогия университеты, М.Е. Евсевьев исемендәге Мордва дәүләт педагогия институты, Ырымбур дәүләт университеты, Көньяҡ Урал гуманитар-педагогия университеты, Силәбе дәүләт университеты ғалимдарының тырышлыҡтарын бергә тупланы. Эҙләнеү эштәре майҙансығы, замандың актуаль социаль-гуманитар мәсьәләләрен тикшереү буйынса лабораториялар селтәре донъя күрҙе. Бынан тыш, университет Рәсәй фәндәр академияһы һәм Башҡортостан Республикаһы фәндәр академияһы менән тығыҙ эшләй.

2018-се йылдың көҙөндә быға тиклем Башҡортостан хөкүмәтенең Премьер-министр урынбаҫары булып эшләгән Сәғитов Салауат Тәлғәт улы университетыбыҙҙың ректоры итеп тәғәйенләнде.

Сложно представить хотя бы один год, когда не происходило бы каких-либо знаковых событий в жизни университета, которые непосредственно влияли на его статус и авторитет. Так, по инициативе вуза, с целью интеграции научно-образовательного потенциала и реализации совместных фундаментальных исследований и инновационных проектов в 2016 году был создан Башкирский научный центр Российской академии образования (БНЦ РАО). Задачами Центра являются консолидация научных усилий ученых – педагогов, психологов, социологов образования и всего педагогического кластера; экспертиза результатов научных исследований, консультационная деятельность, повышение квалификации профессорско-преподавательского сообщества. Особого внимания требуют вопросы обмена научной информацией между коллективами образовательных организаций Башкортостана, Поволжья и России в целом; развитие междисциплинарных исследований, направленных на повышение потенциала непрерывного образования; разработка методологии и методики научно-педагогических исследований в сфере образования; совершенствование качества подготовки научно-педагогических кадров. БНЦ объединил усилия ученых нашего вуза, РАО, Оренбургского государственного педагогического университета, Мордовского государственного педагогического института имени М.Е. Евсевьева, Оренбургского государственного университета, Южно-Уральского государственного гуманитарно-педагогического университета, Челябинского государственного университета. Открыты инновационные площадки, сетевые лаборатории по исследованию социально-гуманитарных проблем современности. Кроме того, университет тесно взаимодействует с Российской академией наук и Академией наук Республики Башкортостан.

БГПУ им. М. Акмуллы – единственный педагогический вуз страны, с целью поддержания фундаментальных научных исследований, реализующий уникальную систему интеграции вузовской и академической науки через систему совместных с НИИ УНЦ РАН научно-образовательных центров «Генетика», «Биомика», «Наноэлектроника органических материалов», «Ислам в историко-культурном и политико-правовом пространстве России». Реализации инновационной деятельности способствовало и создание кафедры прикладной физики и нанотехнологий. Более 60 сетевых экспериментальных площадок, десятки филиалов кафедр в школах обеспечивают инновационную научно-методическую составляющую подготовки педагогических кадров. Интенсивно развиваются связи с работодателями в оценке качества образования, подготовке компетентных специалистов и их последующем трудоустройстве.

Одной из актуальных проблем, решаемых нашим вузом, является концепция преемственности всех уровней образования: школа – колледж – университет. Одним из ярких примеров воплощения в жизнь этой идеи стало создание в сентябре 2013 года нового структурного подразделения – Колледжа БГПУ им. М. Акмуллы, который стал очередным факультетом вуза. Это подразделение было создано на основе двух учреждений: Уфимского государственного профессионально-педагогического колледжа и Педагогического колледжа № 2. Теперь у выпускника колледжа есть реальная возможность по ускоренной программе получать высшее педагогическое образование. А теоретики и практики науки получили возможность реализации новых педагогических идей.

Today, the University ranks among the top-ten humanities and pedagogical universities of Russia. Our University is the largest educational, scientific-and-methodical, innovative, cultural and community center in the region and the country which provides training of competitive teaching staff. It consists of 6 colleges and 4 faculties and 40 departments. The University is the winner of the annual all-Russian competition in the field of high-quality management, is a member of the network of Universities of the Shanghai Cooperation Organization. It cooperates with famous scientific and educational world and Russian centers and is one of the universities that takes part in promotion of the Russian language in the countries of the SCO.

Today the University has the following facilities which are developing dynamically: the department of distance and on-line training which is called "the Open Electronic University", the department of ongoing pedagogical education; the library, the publishing house; the Institute of ethno-cultural education; the IT center; the contract service; the interdepartmental scientific and research center of development of Muslim education; the research, development center of innovative technologies; the department of document support, HR department, the procurement and logistics department, the department of examination of the activities of the University, the department of public relations and advertising, the students career advisory department, the maintenance of buildings and structures department; the primary trade Union organization of employees and teachers, the primary trade Union organization of students; the admissions; the health and recreation center; the administration; the security department; the education and health center "Salikhovo"; the sports complex; the campus; the management of scientific work and international relations, the management of educational work and youth policy, the educational department, the economic and financial department; the center called "Tvorshchestvo" ("Creativity"), the center for inclusive education (for people with special needs), the center for testing Russian as a foreign language; the legal division and mobilization department.

Our University is the holder of the certificate which conforms its high-quality management system, the nominee in the international Tempus grant, the winner of the Federal target program "Scientific and teaching personnel of Russia"; the winner of the Party project called "500 pools for the universities of Russia". It is a participant of the Federal program called "Online Government"; the creator of the Educational portal of the Republic of Bashkortostan, the E-book publishing called "Vagant" and distance education system "SDO". An innovative project called "Nanoobrazovanie" was also developed at the University. BSPU is the founder of the Regional center of Paralympic movement; the champion of all-Russian contests "the University of Healthy Lifestyle" and the holder of a number of grants for projects development and funds at the Federal level.

The University is a recognized regional expert in the field of educational activities. It has a license to provide education in more than 50 majors and carries out the training of more than 14 thousand students.

M. Akmullah Bashkir State Pedagogical University is the only teachers' training university of the country, which supports fundamental scientific research by providing cooperation between the University and academic science through a system of joint research with Ufa Scientific Center of the Russian Academy of Sciences and such scientific-educational centers as "Genetika", "Biomika", "Nanoelektronica" and "Islam in the historical, cultural and political-legal space of Russia". Implementation of innovation projects contributed to the creation of the department of applied physics and nanotechnology. More than 60 network testing sites, dozens of branches of departments at schools provide an innovative scientific-and-methodological component of the teachers' training. Relationships with employers in assessing the quality of education, training of a high-qualified staff and their subsequent employment are also developing intensively.

Бөгөн университет Рәсәйҙең иң яҡшы 10 гуманитар һәм педагогия вуздары исемлегенә инә. Беҙҙең юғары уҡыу йорто – төбәктә һәм илдә һәләтле педагогик кадрҙарҙы әҙерләүҙә белем биреү, ғилми-методик, эҙләнеү, мәҙәни һәм йәмәғәтселек үҙәге булып тора. Уның составына 6 институт, 5 факультет һәм 40 кафедра инә. Университет Бөтә Рәсәй менеджмент сифаты конкурсы лауреаты, Шанхай хеҙмәттәшлек ойошмаһы университеттары составына инә һәм илебеҙҙең һәм сит илдәрҙең билдәле ғилми-белем биреү үҙәктәре менән тығыҙ бәйләнештә эшләй, шулай уҡ ул ШХО илдәрендә рус телен пропагандалауҙа төп вуз булып тора.

Концепция содержания профессионального педагогического образования нашего университета получила одобрение учебно-методического объединения вузов РФ по психолого-педагогическому образованию, что засвидетельствовано в протоколе Президиума Совета УМО от 22 мая 2015 года. В вузе деятельность по выработке данной концепции была начата по инициативе ректора Р.М. Асадуллина с момента утверждения профессионального стандарта педагога. Целью разработки концепции явилось определение фундаментального ядра содержания профессионального педагогического образования, отражающего единство подходов к процессу становления педагога в образовательном пространстве вуза и являющегося нормативно-методической основой для разработки основных образовательных программ педагогических направлений и специальностей университете. Осмысление процессов модернизации системы профессионального образования позволяет обнаружить, что основополагающим уникальным фактором всех преобразований является педагог. Очевидно, что фундамент компетентности педагога, успешности его педагогической деятельности закладывается на этапе профессиональной подготовки.

"Асыҡ электрон университет" департаменты, өҙлөкһөҙ педагогик белем биреү департаменты; китапхана, нәшриәт-полиграфик комплексы; этномәҙәни белем биреү институты; мәғлүмәт-техник идаралығы; контракт хеҙмәте; ислам динен уҡытыу буйынса ведомство-ара ғилми-тикшеренеү үҙәге; инновацион технологияларҙы ғилми-етештереү институты; документтар менән тәьмин итеү бүлеге, кадрҙар бүлеге, матди-техник тәьмин итеү бүлеге, университет эшмәкәрлегенең мониторинг бүлеге, реклама һәм йәмәғәтселек менән элемтә бүлеге, студенттарҙың карьераһын үҫтереү бүлеге, бина һәм ҡоролмаларҙы эксплуатациялау бүлеге; хеҙмәткәрҙәр һәм уҡытыусыларҙың беренсел профсоюз ойошмаһы, студенттарҙың беренсел профсоюз ойошмаһы; ҡабул итеү комиссияһы; профилакторий; ректорат; хәүефһеҙлек хеҙмәте; Сәлих социаль-белем биреү һәм һауыҡтырыу үҙәге; спорт-һауыҡтырыу комплексы; студенттар ҡаласығы; фәнни эштәр һәм халыҡ-ара элемтәләр идаралығы, тәрбиә эштәре һәм йәштәр сәйәсәте буйынса идаралыҡ, уҡыу-уҡытыу методик идаралығы, финанс-иҡтисади идаралығы; "Ижад" үҙәге, өҫтәмә белем биреү үҙәге, рус телен сит тел булараҡ тест үткәреү үҙәге; юридик бүлек, "икенсе"бүлек кеүек инфраструктуралар эшләй һәм үҫешә.

Новые Федеральные государственные образовательные стандарты принципиально изменили целевые ориентиры подготовки будущего учителя. При этом вузам предоставлены значительные академические свободы в разработке содержания педагогического образования и выборе технологий обучения, учитывающих перспективные требования к педагогу, зафиксированные в соответствующем профессиональном стандарте. С другой стороны, при таком раскладе существует риск разобщенности подходов к проектированию основных образовательных программ, возможно нарушение целостности образовательного пространства подготовки педагога, вертикальной и горизонтальной преемственности образовательных программ. Все это требует поиска новых форм управления образовательным процессом. Разрешение возникающих противоречий возможно посредством разработки концепции проектирования содержания педагогического образования, построенной на теоретико-методологических основаниях формирования и развития педагогической деятельности и личности учителя.

Беҙҙең юғары уҡыу йорто – сифат менеджменты системаһының тап килеү сертификатына эйә, халыҡ-ара Tempus гранты номинанты, "Рәсәйҙең фәнни һәм фәнни-педагогик кадрҙары" маҡсатлы программаһы лауреаты; "500 бассейн – Рәсәй вуздарына" проектының еңеүсеһе. Ул –"Электрон Хөкүмәт" федераль программаһы ҡатнашыусыһы; Башҡортостан белем биреү порталының, "Вагант" электрон китап нәшер итеү һәм "SDO" дистанцион белем биреү системаһының авторы. Вуз стеналарында "Нанообразование" инновацион проекты эшләнгән. БДПУ –Параолимпия хәрәкәтенең региональ үҙәгенә нигеҙ һалыусы; "Сәләмәт тормош алып барыусы вуз" Бөтөн Рәсәй бәйгеһенең чемпионы; бик күп проект һәм федераль кимәлдәге фонд гранттарын отоусы.

Сформированный временный рабочий коллектив активно работал не только с документами, но и с учителями, анализировал опыт других вузов и реальную ситуацию готовности к соответствию требованиям профстандарта педагога в образовательных организациях, выявлял сильные и слабые стороны традиционной вузовской подготовки будущих учителей. Полученный результат лег в основу разработки основных образовательных программ бакалавриата по направлению «Педагогическое образование» 2015 года и корректировки (обновления) уже реализуемых образовательных программ.

Университет белем биреү өлкәһендә региональ эксперт булараҡ танылыу алған. Ул 120-гә яҡын төп белем биреү программаһы буйынса уҡытыу хоҡуғы лицензияһына эйә, 14000 студентҡа белем бирә.

Тем самым была принципиально изменена концепция профессионального педагогического образования. Поэтому совершенно не случайно стали создаваться новые кабинеты и лаборатории, принципиально отличающиеся от предыдущих. Различные лаборатории дуального образования, симуляционные центры способствуют практикоориентированному обучению и формированию профессиональных компетенций студентов. Идея интеграции науки, образования и производства, о которой так долго мечтала педагогика, стала реальностью. Произошло действительное сближение образования с условиями реальной педагогической деятельности.

М. Аҡмулла ис. БДПУ – илебеҙҙә фундаменталь фәнни тикшеренеүҙәрҙе алып барған берҙән-бер педагогик юғары уҡыу йорто, ул вуз һәм академик фәнде РФА ӨҒҮ ҒТИ менән берлектә "Генетика", "Биомика", "Органикматериалдарҙың наноэлектроникаһы", "Рәсәйҙең тарихи-мәҙәни һәм сәйәси-хоҡуҡи киңлегендә ислам" ғилми-белем биреү үҙәктәре аша эш алып бара. Был инновацион эшмәкәрлек нанотехнологиялар һәм ғәмәли физика кафедраларын асыуға булышлыҡ итә. 60-ҡа яҡын эксперименталь майҙансыҡ, мәктәптә тиҫтәләгән филиалдар педагогик кадрҙарҙы әҙерләүҙә яҡшы нигеҙ булып тора. Эш тәҡдим итеүселәр менән тығыҙ бәйләнеш булдырылған һәм әүҙем эш алып барыла.

Осенью 2018 года новым ректором университета стал Сагитов Салават Талгатович, занимавший до этого времени пост заместителя Премьер-министра Правительства Башкортостан.

Every year, the University organizes a number of remarkable conferences such as the International Akmullah public reading, "the ethos and values of Islam in the educational system of the XXI century", roundtable discussions as well as all-Russian research conferences and workshops. Such events and contests as the Republican Students' Contest on pedagogy, the intramural university students' contests in psychology, foreign languages, the contest of youth research works of students and postgraduate students' research and the days of science have already become traditional.

Йыл һайын университет коллективы тарафынан бик күп конференциялар ойошторола: Халыҡ-ара Аҡмулла уҡыуҙары, "XXI быуат мәғәриф арауығында ислам дине идеалдары һәм ҡиммәттәре», Түңәрәк өҫтәлдәр, Бөтә Рәсәй ғилми-ғәмәли конференциялар. Педагогиканан Республика студенттар олимпиадаһы, сит телдәрҙән, психологиянан юғары уҡыу йорто-ара студенттар олимпиадаһы, студент һәм аспиранттар араһында йәштәрҙең тикшеренеү эштәре конкурсы, Фән көндәрен үткәреү ғәҙәти күренешкә әйләнгән.

Сегодня университет входит в 10 лучших гуманитарных и педагогических вузов России. В 2020 году наш университет занял 6 место в рейтинге педагогических вузов России. Наш вуз – крупнейший в регионе и в стране образовательный, научно-методический, инновационный, культурный и общественный центр, обеспечивающий подготовку конкурентоспособных педагогических кадров. В его состав входят шесть институтов, четыре факультета, 40 кафедр, Научно-исследовательский институт стратегии развития образования, десятки научных, методических лабораторий и центров. Университет является лауреатом ежегодного Всероссийского конкурса в области менеджмента качества, входит в состав сетевого Университета Шанхайской организации сотрудничества, сотрудничает с известными научно-образовательными центрами страны и мира, является базовым вузом по продвижению русского языка в страны ШОС.

Scientific task forces and research groups and communities for students are common forms of research process developing among students. The departments often organize scientific-and-methodical seminars for students and postgraduates. Funds are allocated for support of innovative youth projects on the system of intra-University grants. There are specialized problem-oriented educational and scientific centers at the university which contribute to the preparation of graduates. They are: the center of art education, the center of psychological counseling, the center of legal aid, the Center of Maria Montessori, the office of planned parenthood, the art workshops and the student companies.

Фәнни проблемалы төркөмдәр һәм ғилми-тикшеренеү түңәрәктәре студент фәнен ойоштороуҙың ғәҙәти формаларына әйләнде. Факультеттарҙа студент һәм аспиранттар өсөн даими эшләүсе ғилми-методик семинарҙар ойошторолған. Вуз сиктәрендә билдәләнгән грант буйынса йәштәрҙең инновацион проекттарын ҡеүәтләп аҡса бүленә. Сығарылыш уҡыусыларының профиль буйынса әҙерләнеүен яҡшыртыу өсөн махсус уҡыу-фәнни үҙәктәр: сәнғәтле белем биреү, психологик консультация, юридик ярҙам, Мария Монтессори үҙәге, ғаилә планлаштырыу кабинеты, ижади оҫтаханалар, студент фирмалары булдырылған.

В университете работают и динамично развиваются следующие подразделения: ректорат, департамент информационных ресурсов и коммуникаций, департамент по воспитательной работе и молодежной политике, департамент по общим и правовым вопросам, мобилизационный отдел, отдел аудита образовательных программ, отдел сопровождения международных программ и проектов, управление информационной политики, управление научной работы, управление образовательных разработок, управление рекрутинга и карьерного развития, учебно-методический департамент, управление экономики, финансовое управление, институт этнокультурного образования, межведомственный научно-исследовательский центр развития мусульманского образования, первичная профсоюзная организация сотрудников и преподавателей, первичная профсоюзная организация студентов, социально-образовательный оздоровительный центр «Салихово» (сегодня "Аванте"), спортивно-оздоровительный комплекс, студенческий городок, центр «Творчество», центр инклюзивного образования, центр тестирования по русскому языку как иностранному и многое другое.

Such activities which are aimed at targeted support of youth science are also implemented at the university. The award of the scientific Council for young scholars is one of the examples. Grants are allocated to finance projects, the annual competitions of student works, scientific conference called "Innovative potential of youth science" and the contents in various subjects are organized for students as well. Students' Union, which includes more than 60 youth groups and societies of various kinds, is also developed well enough.

Бер юлы йәштәр фәнен адреслы ярҙам итеүгә йүнәлтелгән саралар тормошҡа ашырыла. Шул иҫәптән, Ғилми совет тарафынан йәш ғалимдар өсөн премиялар булдырылған. Проекттарҙы финанслау өсөн гранттар бүленә, йыл һайын студент һәм аспиранттарҙың эштәре буйынса конкурстар үтә, "Йәштәр фәненең инновацион потенциалы» ғилми-практик конференция, төрлө предмет буйынса студент олимпиадалары ойошторола. Университетта төрлө йүнәлешле 60-ҡа яҡын йәштәр берләшмәһен үҙ эсенә алған студенттарҙың үҙидараһы юғары кимәлдә үҫешә.

Юғары уҡыу йортоноң ныҡлы университет кампусы, шул иҫәптән хәҙерге хәүефһеҙлек системалары менән тәьмин ителгән, сәләмәтлекте нығытыу, ял итеү, сервис-көнкүреш үҙәктәре менән уңайлыҡтары булған дөйөм ятаҡтар бар. Студенттарға йөҙөү бассейндары менән махсуслаштырылған күп функциялы спорт комплекстарында шөғөлләнеүгә мөмкинлек бар. Комплекстың береһе «Берҙәм Рәсәй» Бөтә Рәсәй сәйәси партияһы "500 бассейн" проекты рамкаһында төҙөлдө. Юғары уҡыу йортонда бассейндар төҙөү проектының маҡсаты – ул Рәсәйҙең юғары уҡыу йорттарында бөтәһенә лә спорт менән шөғөлләнеү өсөн шарттар тыуҙырыу. Программа Рәсәй Федерацияһының Мәғәриф һәм фән министрлығы менән берлектә тормошҡа ашырыла. Йөҙөү өсөн бассейны булған спорт һауыҡтырыу комплексын төҙөүгә йылдан аҙыраҡ ваҡыт китә.

Наш вуз – обладатель сертификата соответствия системы менеджмента качества, номинантмеждународного гранта Tempus, лауреат Федеральной целевой программы «Научные и научно-педагогические кадры России»; победитель Партийного проекта «500 бассейнов – вузам России». Он – участник федеральной программы «Электронное Правительство»; автор Образовательного портала Башкортостана, Электронного книгоиздания «Вагант» и Системы дистанционного образования «SDO». В стенах вуза разработан инновационный проект «Нанообразование». БГПУ – основатель Регионального центра Параолимпийского движения; чемпион Всероссийского конкурса «Вуз здорового образа жизни»; грантодержатель множества проектов и фондов федерального уровня.

BSPU possesses a big university campus, including comfortable dormitories with modern security systems, network of health, leisure and service-residential centers. Students have the opportunity to attend specialized multi-sports centers with swimming pools. The construction of one of the sports centers was carried out within the framework of the project of the Russian political party United Russia "500 pools". The aim of the project is the construction of swimming pools at universities so that more and more people could be involved into various sports activities. The program was implemented jointly with the Ministry of Education and Science of the Russian Federation. The construction of sports and health center with a swimming pool took less than a year.

The new sports center consists of 5 parts: a hall of waterless swimming, a gym with modern multifunctional equipment, a gaming hall and two swimming-pools, including one for children. The complex is provided with all the necessary equipment to carry out the training and organizing various sports events. Its foundation made it possible to improve the level of organization of sport events at the University, to grow a few Olympic game winners and even teams of students who took part in various national championships. Today, this is a real pride of the University, one of the districts of our city called "Yuzhny" and the capital city of the Republic as well.

Яңы комплекс 5 модулде үҙ эсенә ала: ҡоро йөҙөү залы, заманса күп функциялы тренажер залы, уйын залы һәм ике бассейн, шул иҫәптән, балалар өсөн дә. Комплекс уҡыу-шөғөлләнеү, физкультура һәм спорт саралары өсөн барлыҡ кәрәкле ҡорамалдар менән тәьмин ителгән. Уны асыу университетта спортты ойоштороуҙы модернизациялау, ил чемпионатында сығыш яһаусы бер нисә олимпионниктар һәм тулы командалар үҫтереүҙә байтаҡ мөмкинлектәр бирҙе. Бөгөнгө көндә был комплекс – университет, "Көньяҡ» микрорайон, республика башҡалаһының ғорурлығы.

Университет является признанным региональным экспертом в области образовательной деятельности. Он имеет лицензию на право осуществления образовательной деятельности по более 120 основным образовательным программам, осуществляет обучение более 14 тысяч студентов.

Over the last decade the number of academic buildings and other ancillary buildings has significantly increased. Today, the University has thirteen academic buildings, seven dormitories, dispensary, the Palace of physical culture "Burevestnik", a Sports complex in the neighborhood "Yuzhny", a Socio-educational and health center in the village "Salikhovo" Chishminsky district, a Sports camp "Rosinka" at the Pavlov reservoir and more other things.

One of the urgent problems to be solved by our University is the concept of continuity at all levels of education: School – College – University. In September 2013, one of the clearest examples of realization of this idea was the creation of a new structural unit, the College of the Bashkir State Pedagogical University, which has become another department of the University. This division was based on two institutions: the Ufa State Professional-Pedagogical College and Pedagogical College № 2. Now the College graduateshave a real opportunity for an accelerated program to obtain a degree in teaching as well as theorists and practitioners of science have been given the opportunity to implement new pedagogical ideas.

Our University concept of the content of vocational pedagogical education has received the approval of the Methodological Association of Universities of the Russian Federation on psychological and pedagogical education, which is witnessed by the Protocol of the Presidium of the Council of Association dated 22 May, 2015. The development of this concept was initiated by the principal R. M. Asadullin since the approval of the professional standard of the teacher. The purpose of concept development was to identify the fundamental nucleus of the content of vocational pedagogical education, which reflects the unity of approaches to the process of formation of the teacher in educational space of the University and which was the regulatory-methodological basis for the development of the basic educational programs of pedagogical areas and specialties of the University. Understanding of the processes of modernization of the vocational education system reveals that the fundamental unique factor in all change is the teacher. It is obvious that the foundation of teacher competence as well as its success of pedagogical activity is made at the time of training.

Һуңғы 10 йыл эсендә уҡыу корпустары һәм башҡа ярҙамсы биналар һаны шаҡтай үҫешә. Бөгөнгө көндә университетта 13 уҡыу корпусы, студенттар өсөн 7 дөйөм ятаҡ, профилакторий, "Аҡсарлаҡ» физик культура һарайы, "Көньяҡ» микрорайонында спорт һауыҡтырыу комплексы, Шишмә районының Сәлих ауылында социаль-белем биреү һауыҡтырыу үҙәге, Павловка һыуһаҡлағысында "Ысыҡҡай» спорт һауыҡтырыу лагеры һәм башҡалар.

Ежегодно коллективом университета организуется ряд знаковых конференций, таких, как Международные Акмуллинские чтения, «Идеалы и ценности ислама в образовательном пространстве XXI века», Круглые столы, Всероссийские научно-практические конференции. Традиционными стали Республиканская студенческая олимпиада по педагогике, внутривузовские студенческие олимпиады по психологии, иностранному языку, конкурс молодежных исследовательских работ студентов и аспирантов, Дни науки.

Беҙҙең юғары уҡыу йорто тарафынан хәл ителеүсе актуаль мәсьәләләрҙең береһе булып белем биреүҙең барлыҡ кимәлдәренең күсәгилешлелек концепцияһы тора: мәктәп – колледж – университет. Был идеяны тормошҡа ашырыуҙың асыҡ миҫалдарының береһе – 2013 йылдың сентябрендә яңы структур бүлек – М.Аҡмулла ис. БДПУ Колледжы юғары уҡыу йортоноң сираттағы факультетына әйләнеүе. Был бүлек Өфө дәүләт профессиональ педагогия колледжы һәм 2-се һанлы педагогия колледжы нигеҙендә ойошторола. Хәҙер колледжды тамамлаусыларға тиҙләштерелгән программа буйынса юғары белем алыу мөмкинлеге бар, ә фәндең теоретиктары һәм практиктары үҙҙәренең яңы педагогик идеяларын тормошҡа ашыра ала.

Научные проблемные группы и научно-исследовательские кружки являются привычными формами организации студенческой науки. На факультетах созданы постоянно действующие научно-методические семинары для студентов и аспирантов. Выделяются средства на поддержку инновационных молодежных проектов по системе внутривузовских грантов. Способствуют усилению профильной подготовки выпускников специализированные учебно-научные центры: художественного образования, психологического консультирования, юридической помощи, Центр Марии Монтессори, кабинет планирования семьи, художественные мастерские, студенческие фирмы.

Беҙҙең университеттың профессиональ педагогик белем биреү концепцияһының йөкмәткеһе Рәсәй Федерацияһының психологик-педагогик белем биреү буйынса юғары уҡыу йорттарының уҡыу-методик берләшмәһе тарафынан ҡабул ителә, был 2015 йылдың 15 майының УМО Президиумы Советы протоколында рәсми рәүештә раҫланды. Юғары уҡыу йортонда был концепцияны тормошҡа ашырыу буйынса эштәр, ректор Р.М. Әсәҙуллин инициативаһынан сығып, педагогтың профессиональ стандарты сафҡа инеү менән башланып китә. Концепцияның тормошҡа ашырыуҙың маҡсаты булып профессиональ педагогик белем биреү йөкмәткеһенең фундаменталь йәҙрәһен асыҡлау тора, ул вуздың белем биреү даирәһендә педагогтың үҫешеү процесына булған берҙәм ҡарашын сағылдыра һәм университетта педагогик йүнәлештәр һәм специальностарҙы эшкә индереү буйынса төп белем биреү программаларының норматив-методик нигеҙе булып тора.

Последовательно реализуются мероприятия, направленные на адресную поддержку молодежной науки, в частности, учреждены премии Ученого совета для молодых ученых. Выделяются гранты для финансирования проектов, проводятся ежегодный конкурс студенческих и аспирантских работ, научно-практическая конференция «Инновационный потенциал молодежной науки», предметные студенческие олимпиады. В университете на достаточно высоком уровне развито студенческое самоуправление, насчитывающее более 60 молодежных объединений различной направленности.

New Federal State Educational Standards fundamentally changed the targets for the training of future teachers. The universities provided considerable academic freedom in developing the contents of teacher education and the selection of learning technologies, taking into account perspective requirements to the teacher, recorded in the relevant professional standard. On the other hand, in this scenario there is a risk of fragmentation of approaches to designing basic educational programs, violation of the integrity of the educational environment of teacher training and vertical and horizontal continuity of the educational programs. All this requires new forms of management of educational process. The resolution of emerging contradictions is possible through the development of the concept of designing the content of teacher education built on theoretical and methodological grounds of formation and development of pedagogical activity and personality of a teacher.

A temporary formed working team actively worked not only with documents but also with the teachers, analyzed the experience of other universities and the real situation of readiness for compliance with the professional standards of teachers in educational organizations as well as identified the strengths and weaknesses of traditional University preparation of future teachers. The result became the basis for the development of the basic educational programs of bachelors within direction called "Pedagogical education" in 2015 and for ongoing educational programs as well.

Thus, the concept of professional teacher education was fundamentally changed. So it is no coincidence that new classrooms and labs, fundamentally different from the previous have been created. Various laboratories of dual education as well as simulation centers contribute practice-based learning and formation of professional competences of students. The idea of integration of science as well as education and production has finally become a reality. The convergence of education with the real teaching has finally occurred.

At the present stage of development of our and other universities, the first thing which is strictly important is the solution of questions of methodical work. It should be based on effective construction of the curriculum of educational programs that would form on the issue of full specialist, developing in parallel with the development of production and ready to join in with a level of competence sufficient for quality performance anticipated labor actions with minimal adjustment period. Today the curriculum of the educational program is not just a set of disciplines with a predetermined complexity but the result of logistic research which aims at the necessary minimum of educational content (determined by the requirements of professional standards) through the operation of the students in various forms. This happens by applying the most effective technologies of development of the content and objective methods for monitoring and evaluation activities in the framework of requirements of Federal State Educational Standard.

It is gratifying and an honor that the concept of the content of vocational teacher education, developed by a team of BSPU, which initially was created to develop its own strategy of development and to solve primary its internal contradictions, has received the support and endorsement by the education community at the national level.
The University has created a model of distance education. Remote education is provided through a web platform, which includes the whole arsenal of meaningful, organizational and technical means. Its introduction allows interested people from any part of the known world to partake of quality education.

Such bright creative collectives as ensemble of folk dance "Kruzheva", ensemble of variety dance "Gratsia", "Jet", a sports-aerobics show "Straddle", musical theater "Intriga", vocal ensembles "Variatsia", "Darman" and a break dance group "Triatlon" are the pride of the University and Republic.

We have all necessary conditions for the formation and manifestation of the creative potential of students. Such events as "Student autumn festival", "Student spring festival", "Tatiana's day", "Sabantui", Carnival and a ceremony of awarding the prize "the Student of our time" have become traditional.
Future teachers cannot do without the children. Social campaigns called "Road of good", "Good heart", "the Students of BSPU to children!" "Good pages" are warm meetings with orphanages, games, gifts and more.

M. Akmullah Bashkir State Pedagogical University creates all conditions for the quality and demand of higher education, a wide range of areas of training in the field of physic-mathematical, natural, humanitarian, social sciences, education and pedagogics, culture and art, spheres of services, computer science, technology of food products and consumer goods, electronic equipment, radio engineering and communications. All these conditions are possible thanks to a high level of training of the teaching staff. Classes are held by candidates and doctors of Sciences, including foreign experts such as gast-lecturers, professors of leading universities of the world. All this allows preparing competitive bachelors and masters of higher education.

Профессиональ белем биреү системаһын модернизациялау процестарын өйрәнеү үҙгәртеп ҡороуҙа үҙәк фекерләүсе уникаль фактор педагог икәнлеген аңларға ярҙам итә. Билдәле: педагогтың компетентлыҡ нигеҙе, педагогик эшмәкәрлегенең уңышлылығы профессиональ әҙерләнеү этабында һалына.

Вуз имеет мощный университетский кампус, в том числе, благоустроенные общежития с современными системами безопасности, сетью оздоровительных, досуговых и сервисно-бытовых центров. Студенты имеют возможность заниматься в специализированных многофункциональных спортивных комплексах с плавательными бассейнами. Строительство одного из комплексов осуществлялось в рамках проекта Всероссийской политической партии «Единая Россия» «500 бассейнов». Целью проекта по строительству бассейнов при вузах является создание условий для массового общедоступного спорта в вузах России. Программа была реализована совместно с Министерством образования и науки РФ. На строительство спортивного оздоровительного комплекса с плавательным бассейном ушло меньше года.

Яңы Федераль дәүләт белем биреү стандарттары буласаҡ уҡытыусыны әҙерләүҙең ориентирҙарын ҡырҡа үҙгәртте. Шулай ҙа юғары уҡыу йорттарына педагогик белем биреүҙең йөкмәткеһен сафҡа индереүҙә, белем биреү технологияларын һайлауҙа ирек ҡуйылды. Икенсе яҡтан, ошондай иреклек төп белем биреү программаларын проектлауҙа тура килмәүсәнлек, педагогты әҙерләүсе белем биреүҙең тулылығын боҙоуға килтереүе мөмкин. Былар бөтәһе лә белем биреү процесы менән идара итеүҙә яңы формалар эҙләүҙе талап итә. Килеп сыҡҡан ҡаршылыҡтарҙы уҡытыусы шәхесенең, педагогик эшмәкәрлектең үҫеше һәм формалашыуының теоретик-методологик нигеҙендә төҙөлгән педагогик белем биреү йөкмәткеһенең концепцияһын эшкәртеү менән хәл итергә мөмкин.

Новый комплекс включает 5 модулей: зал сухого плавания, тренажерный зал с современным полифункциональным оборудованием, игровой зал и два бассейна, в том числе, и детский. Комплекс обеспечен всем необходимым оборудованием для проведения учебно-тренировочного процесса, физкультурных и спортивных мероприятий. Его открытие позволило значительно модернизировать организацию спорта в университете, вырастить несколько олимпионников и целые команды, выступающие на чемпионатах страны. Сегодня это настоящая гордость университета, микрорайона «Южный» и столицы республики.

Формалашҡан ваҡытлы эшсе коллектив документтар менән генә түгел, ә уҡытыусылар менән дә әүҙем эшләй, башҡа юғары уҡыу йорттарының тәжрибәһен анализлай, традицион юғары уҡыу йортонда буласаҡ уҡытыусыларҙы әҙерләүҙең ыңғай һәм кире яҡтарын асыҡлап, белем биреү ойошмаларында педагогтың профстандарт талаптарына, реаль ситуацияға әҙерлеген ҡарай. Алынған һөҙөмтәләр 2015 йылда "Педагогик белем биреү » йүнәлеше буйынса бакалавриаттың төп белем биреү программаларын эшләүҙең һәм әлеге ваҡытта тормошҡа ашырылыусы белем биреү программаларын корректлауҙың (яңыртыу) нигеҙенә ята.

За последнее десятилетие значительно выросло количество учебных корпусов и других вспомогательных зданий. Сегодня в университете тринадцать учебных корпусов, семь студенческих общежитий, профилакторий, Дворец физической культуры «Буревестник», Спортивно-оздоровительный комплекс в микрорайоне «Южный, Социально-образовательный оздоровительный центр в селе Салихово Чишминского района и многое другое.

Шул иҫәптән профессиональ педагогик белем биреү концепцияһы ҡырҡа үҙгәртелә. Үткәндәгеләрҙән айырылып торған яңы кабинеттар, лабораториялар асылыуы бер ҙә осраҡлы түгел. Дуаль белем биреүҙең төрлө лабораториялары, симуляцион үҙәктәр студенттарҙың профессиональ компетенцияһын формалаштырыуға, практик йүнәлтелгән белем биреүгәбулышлыҡ итә. Фәнде, белем биреүҙе, сәнәғәтте интеграциялау идеяһы тормошҡа аша. Белем биреү ысын педагогик эшмәкәрлек менән, ысынлап та, яҡынлаша.

На современном этапе развития нашего и других вузов на первое место выходит решение вопросов научно-практической и методической работы. Она должна осуществляться на основе эффективного построения учебных планов образовательных программ, которые позволят сформировать на выпуске полноценного специалиста, развивающегося параллельно с развитием производства и готового включиться в него, имея уровень сформированности компетенций, достаточный для качественного исполнения ожидаемых трудовых действий с минимальным периодом адаптации. Сегодня учебный план образовательный программы – это не просто набор дисциплин с заданной трудоемкостью, а результат логистических исследований, выстраивающих необходимый минимум содержания образования (предопределенный требованиями профессионального стандарта) через управление работой студентов в различных формах. Это происходит посредством применения наиболее эффективных технологий освоения содержания и объективных методов контрольно-оценочной деятельности в рамках требований федерального государственного образовательного стандарта.

Беҙҙең һәм башҡа юғары уҡыу йорттарының хәҙерге үҫеш этабында методик эште хәл итеү мәсьәләһе беренсе урынға сыға. Ул уҡыуҙы тамамлағанда тулы кимәлле, сәнәғәт менән параллель үҫешкән һәм, тейешле кимәлдә, ҡыҫҡа адаптация ваҡыты менән үҙенән көтөлгән сифатлы эш башҡарырлыҡ компетенция булдырып, уға яраҡлашырға әҙер белгес формалаштырған уҡыу пландарының эффектлы төҙөлөүе нигеҙендә тормошҡа ашырылырға тейеш.

Отрадно и почетно, что Концепция содержания профессионального педагогического образования, разработанная коллективом БГПУ им. М. Акмуллы изначально для выработки собственной стратегии развития и снятия в первую очередь внутривузовских противоречий, получила поддержку и одобрение педагогического сообщества на всероссийском уровне.

Бөгөн белем биреү программаһының уҡыу планы – бирелгән күләмле эш, дисциплиналар йыйылмаһы ғына түгел, ә эҙмә-эҙлекле тикшеренеүҙәр һөҙөмтәһе, белем биреү йөкмәткеһенең минимумын студенттар эшенең төрлө формалары менән идара итеү аша төҙөү. Был федераль дәүләт белем биреү стандартының иң эффектлы технологияһының йөкмәткеһен үҙләштереү контроль-баһалау эшмәкәрлектең методтарҙы урынлы ҡулланыу талабы менән хәл ителә.

В университете создана модель организации дистанционного образования. Удаленное образование предоставляется с помощью веб-платформы, которая включает в себя весь арсенал содержательных, организационных и технических средств. Его внедрение позволяет желающим из любой точки ойкумены приобщиться к качественному образованию.

М. Аҡмулла ис. БДПУ коллективы вуз эсендәге ҡаршылыҡтарҙы бөтөрөү һәм үҙенең үҫеү стратегияһын булдырыу өсөн төҙөгән Педагогик белем биреү йөкмәткеһе Концепцияһы Бөтә Рәсәй кимәлендә хупланылыуы шатландыра һәм хөрмәткә лайыҡ.

Гордостью не только университета, но и республики, являются яркие творческие коллективы: ансамбль народного танца «Кружева», ансамбль эстрадного танца «Грация», «Джет», спортивно-аэробическое шоу «Страдл», музыкальный театр «Интрига», вокальные ансамбли «Вариация», «Дарман», брейк-данс группа «Триатлон» и многое другое.

Университетта дистанцион белем биреү моделе ойошторолған. Арауыҡлы белем биреү веб‒платформа ярҙамында бирелә. Ул бөтә йөкмәтке, ойоштороу һәм техник арсеналдарҙы үҙ эсенә ала. Уның индерелеүе ерҙең теләһә ниндәйнөктәһендәге һәр бер кешегә сифатлы белем алырға мөмкинселек бирә.

Созданы все условия для формирования и проявления творческого потенциала студенчества. Традиционными стали любимые всеми праздники: «Студенческая осень», «Студенческая весна», Татьянин день, Сабантуй, Масленица, церемония вручения премии «Студент нашего времени».

The University has more than 1000 budget places and provides targeted set of students. Students have all possibilities to receive the scholarship. Conditions for training in postgraduate and doctoral studies at the University, for a staying during study in comfortable dormitories-campuses with well-developed infrastructure such as gym, infirmary, classrooms, kitchen, Internet are provided and all this in the historical center of the city. Students have the right to social benefits and guarantee from students ' union. They can visit sports complex called Burevestnik and new sports complex with swimming pools, gym and fitness services, participate in innovative projects of the University, all-Russian competitions and international programs. Students are engaged in physical culture and professional sport under the supervision of leading trainers of Bashkortostan and Russia; internship in the leading educational institutions and steadily developing companies of Ufa. They have the opportunity of formal employment through the University during the training period with an income of five thousand rubles, the real employment after graduation through the division of assistance to employment of students and educational marketing. Students are given the opportunity for an annual medical and health holidays in sanatorium-preventorium of the University, to visit the summer camp "Rosinka" at the Pavlov reservoir, enjoy the ski center "Abzakovo", have a nice time on the Black Sea coast and travel in the annual cultural program in St. Petersburg, Moscow and other cities. They are provided with access to electronic library of dissertations of Russian State Library and Russian National Library as well as free electronic libraries eLIBRERY.

Университеттың ғына түгел, ә бөтә республиканың ғорурлығы булып үҙешмәкәр ижади коллективтар һанала: «Кружева» халыҡ бейеү ансамбле, «Грация», «Джет» эстрада бейеү ансамбле, «Страдл» спорт ‒ аэробика шоуы, «Интрига» музыка театры, «Вариация», «Дарман» вокал ансамблдәре, «Триатлон» брейк-данс төркөмө һәм башҡалар.

Студенттарҙың һәүәҫкәрлеген, эшмәкәрлеген, ижади потенциалын формалаштырыу һәм үҫтереү өсөн бөтә шарттар ҙа булдырылған. Традицияға инеп киткән, барыһының да яратҡан байрамдары булып «Студент көҙө», «Студент яҙы», Татьяна көнө, Һабантуй, Масленица, «Беҙҙең заман студенты» премияһын тапшырыу церемонияһы тора.

Будущие педагоги не мыслят себя без общения с детьми. Социальные акции «Дорогой добра», «Доброе сердце», «Студенты БГПУ – детям!», «Добрые страницы» – это теплые встречи с воспитанниками детских домов, игры, подарки и многое другое.

Our graduates have good prospects. Directions they choose are becoming more popular. The best graduates of the University have already taken a worthy place in the educational, cultural, social and political life of the Republic. Others are working at our University which connected with the rich history of education in The Republic of Bashkortostan.

Башкирский государственный педагогический университет им. М. Акмуллы создает все условия для качественного и востребованного высшего профессионального образования, широкого спектра направлений подготовки в области физико-математических, естественных, гуманитарных, социальных наук, образования и педагогики, культуры и искусства, сферы обслуживания, информатики и вычислительной техники, технологии продовольственных продуктов и потребительских товаров, электронной техники, радиотехники и связи. Условия обеспечиваются высоким уровнем подготовки профессорско-преподавательского состава – занятия ведут кандидаты и доктора наук, в том числе, зарубежные специалисты – гаст-лекторы, профессора ведущих университетов мира. Все это позволяет готовить конкурентноспособных бакалавров и магистров высшего профессионального образования.

The University has a positive impact on the development of many sides of science, education and culture of Bashkortostan and Russia: pedagogy, history, literature, oriental studies, linguistics, onomastics, ethnography and fine arts as well. It is impossible to imagine the development of higher education, general, elementary, secondary and professional education as well without its enormous contribution. The principal says that Bashkir State Pedagogical University is able to perform the role of system integrator of innovative solutions and acts as a major scientific and educational center of all the Bashkir region and the Volga Federal region. Specialists with a diploma of the University successfully work in all spheres of life of the republic and the country. They are awarded the state awards and various competitions. The basis for the development of the University is inherent desire to innovation and creative search. It is the combination of tradition and innovation, continuity of generations that determines the quality and effectiveness of education.

Буласаҡ педагогтар үҙҙәрен балалар менән аралашмай ҡалыуҙарын күҙ алдына ла килтерә алмай. «Яҡшылыҡ юлынан», «Изге йөрәк», «БДПУ студенттары ‒ балаларға!»(«Студенты БГПУ – детям!»), «Изге биттәр» социаль акциялары ‒ былар бөтәһе лә балалар йортонда тәрбиәләнеүселәр менән йылы осрашыуҙар, уйындар, уларға бүләктәр тапшырыу һәм башҡа бик күп төрлө саралар.

Сегодня вуз имеет более 1600 бюджетных мест, осуществляет целевой набор учащихся. У студентов есть все возможности для получения стипендии. Созданы условия для обучения в аспирантуре и докторантуре при университете, для проживания во время обучения в Студенческом городке в благоустроенных общежитиях-кампусах с развитой инфраструктурой – спортзал, медпункт, комнаты для занятий, кухня, интернет - и все это в историческом центре города. Обучающиеся имеют право на социальные льготы и гарантии профсоюза студентов. Они пользуются услугами ФК «Буревестник» и нового спортивно-оздоровительного комплекса с плавательными бассейнами, тренажерным залом и комплексом фитнес-услуг, участвуют в инновационных проектах вуза, всероссийских конкурсах и международных программах. Студенты занимаются физической культурой и профессиональным спортом под руководством ведущих тренеров Башкортостана и России; проходят практику в ведущих образовательных учреждениях и стабильно развивающихся компаниях Уфы. У них есть возможность официального трудоустройства через университет в период обучения с доходом от пяти тысяч рублей, реального трудоустройства по окончании университета через отдел содействия трудоустройству студентов и образовательного маркетинга. Студентам предоставляется возможность для ежегодного лечебного и оздоровительного отдыха в санатории-профилактории университета, в горнолыжном центре «Абзаково», на побережье Черного моря, в ежегодной культурной программе в Санкт-Петербурге, Москве и других городах. Им обеспечен доступ к электронным библиотекам диссертаций Российской государственной библиотеки и Российской национальной библиотеки, к бесплатным электронным библиотекам eLIBRERY.

Social progress consists of the invisible link between the past, present and future of the activities of many people and organizations. Among those who had been developing our University were people who formed its material basis and personnel, established far-reaching traditions of many great educators, scientists and organizers of education. Today, BSPU occupies a worthy place in the system of education, science and culture of the Republic and the country as a whole. It is an undeniable merit of several generations of teachers and famous graduates. Herewith, the University has the glorious past, strong traditions and a bright future despite its relative youth.

У наших выпускников хорошие перспективы. Специальности, которые они получают, становятся все более востребованными. Лучшие выпускники вуза уже заняли достойное место в образовательной, культурной, общественной и политической жизни республики. Они достойно несут имя родного вуза, органично связанного с богатой историей просвещения в Башкортостана.

Университет оказывает позитивное влияние на развитие многих сторон науки, образования и культуры Башкортостана и России: педагогику, историю, литературу, востоковедение, лингвистику, ономастику, краеведение, изобразительное искусство. Без его весомого вклада невозможно представить развитие высшей школы, общего, начального, среднего профессионального образования. Специалисты с дипломом университета успешно работают во всех сферах жизни республики и страны, удостаиваются государственных наград, побеждают в различных конкурсах. В основу развития университета заложено стремление к новаторству, творческому поиску. Именно сочетание традиции и новаторства, преемственность поколений определяет качество и эффективность образования.

М. Аҡмулла исемендәге Башҡорт дәүләт педагогия университеты талап ителгән сифатлы юғары профессиональ белем алыуҙа физика-математика, гуманитар, социаль фәндәр, хеҙмәтләндереү сфераһы, уҡыу-уҡытыу һәм педагогика, мәҙәниәт һәм сәнғәт, информатика һәм иҫәпләү техникалары, аҙыҡ-түлек продукттары һәм ҡулланыу тауарҙары технологиялары, электрон техника, радио һәм элемтә техникалары өлкәһендә киң спектрлы әҙерләү йүнәлештәрен үҙләштереү өсөн бөтә шарттар ҙа булдырған. Был шарттарҙы юғары әҙерлекле профессор‒уҡытыусылар составы тәьмин итә: дәрестәр фән кандидаттары һәм фән докторҙары, шул иҫәптән, сит ил белгестәре – гаст‒лекторҙар, донъялағы алдынғы университет профессорҙары тарафынан алып барыла. Былар бөтәһе лә конкурент булырлыҡ бакалавр һәм юғары профессиональ белемле магистрҙар әҙерләргә мөмкинлек бирә.

Юғары уҡыу йортоноң 1000-дән ашыу бюджет урыны бар, бынан тыш маҡсатлы ҡабул итеүҙе тәьмин итә. Стипендия алыу өсөн студенттарға бөтә мөмкинселектәр булдырылған. Университетта аспирантура һәм докторантурала белем алыу өсөн дә шарттар тыуҙырылған, уҡыу ваҡытында Студент ҡаласығында бөтә уңайлыҡтары булған дөйөм ятаҡтар ҡаралған. Унда үҙенсәлекле инфраструктуралы спортзал, медпункт, әҙерләнеү өсөн бүлмәләр, аш бүлмәләре, интернет бар ‒ былар барыһы ла ҡаланың тарихи үҙәгендә. Уҡыусылар социаль льготаларға һәм студенттарҙың профсоюз гарантияһына хоҡуҡлы. Улар «Буревестник» (Дауыл ҡошо) ФК һәм йөҙөү бассейнлы яңы спорт һауыҡтырыу комплексы, тренажер залдары, фитнес комплексы хеҙмәттәре менән дә файҙалана, вуздың инновацион проектарында, Рәсәй кимәлендәге бөтә халыҡ конкурстарында, программаларында ҡатнаша ала. Студенттар Башҡортостандың һәм Рәсәйҙең алдынғы тренерҙары етәкселендә физкультура һәм профессиональ спорт менән шөғөлләнәләр; Өфөнөң иң алдынғы белем биреү учреждение һәм тотороҡло үҫешеүсе компанияларында практика үтәләр. Уларҙың уҡыу барышында биш мең һумдан башлап килем алып эшләү өсөн университет аша рәсми рәүештә эшкә урынлашыу, ә уҡыуҙы тамамлағас, студенттар өсөн эшкә урынлашыуға ярҙам итеү һәм белем биреү маркетингы бүлексәләре аша эшкә инеү мөмкинселектәре бар. Студенттарға йыл һайын университеттың профилактика санаторийында, Павловск һыуһаҡлағысында урынлашҡан йәйге «Росинка» лагерында, «Абҙаҡ» тау-саңғы үҙәгендә, Ҡара диңгеҙ буйы һәм Санкт-Петербург, Мәскәү һәм башҡа ҡалаларҙа йыл һайын үтә торған мәҙәниәт сараларында ҡатнашыу, ял итеү һәм һауығыу өсөн мөмкинселектәр бар. Уларға Рәсәй дәүләт китапханаларында электрон диссертация китапханаларына һәм Рәсәйҙең милли китапханаһына, eLIBRERY түләүһеҙ электрон китапханаға инеү тәьмин ителгән.

Беҙҙең сығарылыш уҡыусыларының перспективалары яҡшы. Улар үҙләштергән һөнәрҙәр бик кәрәкле булып сыға. Вузыбыҙҙың алдынғы сығарылыш уҡыусылары республикабыҙҙың мәғариф, мәҙәниәт һәм сәйәсәт тормошонда иң юғары урындарҙы яулай. Улар Башҡортостандың бай тарихы менән яҡтыртылған вуз исемен ҙур ғорурлыҡ менән йөрөтә.

Университет педагогика, тарих, әҙәбиәт, лингвистика, ономастика, тирә-яҡты өйрәнеү, һынлы сәнғәт һәм башҡа күп фәндәргә, Башҡортостан һәм Рәсәй мәғарифы, мәҙәниәте үҫешенә ыңғай йоғонто яһай. Уның ҙур ҡаҙаныштарынан тыш юғары, дөйөм, башланғыс, урта профессиональ мәктәптәрҙең үҫешен күҙ алдына килтереүе лә мөмкин түгел. Ректор Р.М. Әсәҙуллин юҡҡа ғына былай тип әйтмәй: «М. Аҡмулла ис. Башҡорт дәүләт педагогия университеты Волга буйы федераль биләмәһе һәм Бөтә Башҡорт регионының иң ҙур фәнни-белем учреждениеһы һәм инновацион интегратор сиселештәренең системаһы ролен үтәүсе булып тора». Университеттың дипломлы белгестәре, республика һәм илебеҙ тормошондағы бөтә өлкәләрҙә уңышлы эшләп килә, дәүләт наградаларына лайыҡ була һәм бик күп төрлө конкурстарҙа еңеүгә өлгәшә. Университеттың нигеҙенә яңы асыштарға ынтылыу, ижади эҙләнеүҙәр һалынған. Тап традицияларҙың һәм новаторлыҡтың быуындан-быуынға күсәгилешлеге белемдең сифатын һәм эффективлығын билдәләй.

Ижтимағи прогресс күҙгә күренмәҫлек үткәндәрҙең хәҙерге һәм киләсәге менән бәйләнешенән, күп кеше һәм ойошмаларҙың эшмәкәрлегенән тора. Улар араһында беҙҙең вуздың матди нигеҙен һәм хеҙмәт коллективын төҙөгән алға ынтылышлы бик күп яҡшы педагог, ғалим һәм мәғарифты ойоштороусылар бар. Беҙҙең вуздың мәғариф системаһында, дөйөм алғанда, ил һәм республика фәнендә һәм культураһында алдынғы урынды алып тороуында бер-нисә быуын педагог һәм күренекле сығарылыш уҡыусыларының ҙур ҡаҙанышы бар. Йәш булыуына ҡарамаҫтанвуздың данлыҡлы үткәне, ныҡлы традициялары һәм яҡты киләсәге бар.

Общественный прогресс складывается из невидимой связи прошлого с настоящим и будущим, из деятельности многих людей и организаций. Среди тех, кто создавал наш вуз, формировал его материальную основу и трудовой коллектив, налаживал далеко идущие традиции много замечательных педагогов, ученых и организаторов образования. В том, что наш вуз сегодня занимает достойное место в системе образования, науки и культуры республики и страны в целом, есть неоспоримая заслуга нескольких поколений педагогов и прославленных выпускников. При этом у вуза, несмотря на относительную молодость, славное прошлое, крепкие традиции и, мы уверены, светлое будущее.